Dogmatizm
|
Dogmatism
|
Догматизм
|
yunon. dogma — fikr, muloxdza, ta’limot, qaror) tushunchasini qadimgi yunon skeptiklari Pirron va Zenon falsafaga kiritganlar. Ular har qanday falsafani dogmatik deb atashgan, chunki ularning ta’limotlari muayyan fikrni, mulohazani qayd etadi.
|
Eklektika
|
Eklektika
|
Эклектика
|
- (yunoncha) -bir-biriga aloqasi bo‘lmagan narsalarni bir-biriga qo‘shish, tanlash, degan ma’noni beradi
|
Bilish usuli
|
Learning
method
|
Метод обучения
|
bilish jarayonining tamoyili, qonunqoidasi, talablar tizimi. Usul va vositasi.
|
Kuzatish
|
Observation
|
Наблюдение
|
bilishning narsa va hodisalar xossalari va ular o‘rtasidagi bog‘lanishlarni o‘rganishda qo‘llaniladigan hissiy usuli.
|
Ong
|
Consciousness
|
Сознание
|
falsafadagi markaziy kategoriyalardan biri bulib, ko‘p qirrali va murakkab bo‘lganligi tufayli falsafa, psixologiya, psixiatriya, fiziologiya, kibernetika, informatika singari turli fanlarning o‘rganish ob’ekti hisoblanadi
|
Xotira
|
Memory
|
Память
|
tasavvur va tushunchalarni xissiyotdan so‘ng saqlanib qolishi, boshqacha aytganda, bu tasavvurlar, obrazlar saqlanadigan joydir.
|
Tafakkur
|
Reflect
|
Отражать
|
ob’ektiv olam in’kosining oliy shakli, tushunchalar, nazariyalar va h.k.larda narsa va hodisalarning muhim bog‘lanish va aloqalarini aks ettirish, yangi nazariya, g‘oyalar yaratish, bo‘lajak jarayonlarni bashorat qilish kabilarda namoyon bo‘ladigan faol jarayondir.
|
7-mavzu: Tarixiy jarayonda jamiyatning madaniy va ma’naviy qadriyatlari.
Jamiyat va tarix falsafasi.
|
Ijtimoiy falsafa
|
Social
|
^циальная
|
falsafa fanining tarkibiy qismi. Jamiyat, uning strukturasi va taraqqiyoti
|
philosophy
|
(()n.ioco(()i-m
|
qonuniyatlarini yaxlit tizim sifatida undagi hodisa va jarayonlarni
|
|
|
|
o‘rganuvchi fan.
|
Madaniyat
|
Culture
|
Культура
|
(«kultum») atamasidan olingan bulib, parvarish qilish, ishlov berish ma’nosini bildiradi
|
Volyuntarizm
|
Volyuntarizm
|
Вoлюнтаризм
|
(lotincha iroda) irodani - borliqning eng oliy ko‘rinishi, tamoyili deb qarovchi falsafiy oqim.
|
Sivilizatsiya
|
civilization
|
цивилизация
|
jamiyat erishgan moddiy va ma’naviy daraja, uning faqat insonga xos sun’iy olamni moddiy va ma’naviy jihatdan takomillashtirishdagi muvaffaqiyatlari ko‘rsatkichi.
|
Millat
|
nation
|
нация
|
- (lotin. natio — millat) til, ma’naviyat, milliy o‘zlikni anglash ruxiyati, urfodatlar, an’analar va qadriyatlar yagonaligi asosida muayyan xududda yashovchi, iqtisodiy aloqalar bilan bog‘langan, shuningdek, odatda o‘z davlatiga ega bulgan xamda mustaqil sub’ekt sifatida o‘ziga xos moddiy va ma’naviy boyliklarni ifodalovchi kishilarning ijtimoiy barqaror birligi
|
8-mavzu: Falsafiy antropologiya (Inson falsafasi)
|
Odam
|
Human
|
Чeлoвeк
|
Insoning biologik turga mavjudligi
|
Shaxs
|
Person
|
Лин^сть
|
Ijtimoiy muhit ta’sirida odamning shakllanishi
|
Inson
|
Person
|
Чeлoвeк
|
jismoniy tanaga ega bo‘lgan individ, jonli mavjudot, ya’ni odam, o‘z shaxsiga ega, ijtimoiy faoliyat ko‘rsatadigan, fikrlaydigan va o‘z fikrini nutq orqali bayon qiladigan, ongga va tilga ega bo‘lgan, jismoniy va ma’naviy qobiliyatlar sohibi - ijtimoiy zot tushuniladi.
|
Antropotsentrizm
|
Antropotsentrizm
|
Антропоцентризм
|
(yunoncha-inson,-markaz), Bu tasavvurga ko‘ra, inson - koinot markazi bo‘lib, u olamdagi barcha voqea-hodisalar o‘zgarishining tub maqsadidir
|
Antropogenez
|
Antropogenez
|
Антропогенез
|
{yunon. antropos va genesis — inson, kelib chikish) insonning kelib chikish va rivojlanish jarayoni
|
Qadriyat
|
Value
|
Значение
|
voqelikdagi muayyan xodisalarning umumbashariy, umuminsoniy, ijtimoiy- axloqiy, madaniy-ma’naviy axyamiyatini ko’rsatish uchun qo‘llanadigan falsafiy va aksiologik tushuncha.
|
9-mavzu: Globallashuv va global muammolarning falsafiy jihatlari
|
Globallashuv
|
Globalization
|
Глобализация
|
jamiyat hayotining turli jabhalarida butun Er sayyorasi uchun yagona bo‘lgan tuzilmalar, aloqalar va munosabatlarning shakllanishi, universallashuv jarayonidir
|
Bashorat
|
Prophecy
|
Прогноз
|
kelajak haqidagi, ya’ni hali amalda mavjud bo‘lmagan, lekin rivojlanishning kutilayotgan rivojini belgilovchi ob’ektiv va sub’ektiv omillar ko‘rinishida hozirgi zamonda potensial mavjud bo‘lgan hodisalar va jarayonlar haqidagi bilim
|
Korrupsiya
|
Corruption
|
коррупция
|
lotin tilidagi “corruptio” so‘zidan olingan bulib, mazmuni “buzish, sotib olish” ma’nosini beradi va uning grammatik bir ildizli ma’nosi yana “korroziya” suzi ya’ni “chirish” yoki “zanglash” degan mazmunni ham beradi. Shundan kelib chiqib bu so‘zni ijtimoiy ko‘rinishi hokimiyatni buzish, chiritish orqali sotib olish” degan ma’noni beradi
|
Demografik
portlash
|
population
explosion
|
демографическ ий взрыв
|
ijtimoiy-tarixiy tarakkiyotning qisqa bir davrida, muayyan mintaqa yoki mamlakatda va shuningdek, butun er yuzida tabiiy tug’ilish xisobiga aholi miqdorining nihoyatda tez ko’payishini anglatadi
|
Prognozlash
|
Forecasting
|
Прогнозирование
|
biror-bir xodisaning istiqbollarini maxsus ilmiy tadqiq etish. O’z predmetiga ko’ra tabiiy - ilmiy va prognozlash jarayonini tafovutlash qabul qilingan
|
10-mavzu. Mantiq ilmining predmeti, asosiy qonunlari. Tushuncha tafakkur shakli sifatida
|
Ayniyat qonuni
|
The principle of equality
|
Принцип
равенства
|
ma’lum bir predmet yoki hodisa haqida aytilgan ayni bir fikr, ayni bir muhokama doirasida ayni bir vaqtda o‘z-o‘ziga tengligini ifodalaydi
|
Predikat
|
Predikat
|
Предикат
|
hukmning kesimi va ikkinchi tushunchasi
|
Sillogizm
|
Sillogism
|
Силлогизм
|
ikki yoki undan ortiq asoslardan yangi xulosa chiqarish
|
Etarli asos qonuni
|
Adequate
fundamental
law
|
Адекватный фундаментальн ый закон
|
fikrlashning isbotli, ishonarli bo‘lishini talab etuvchi mantiqiy qonun
|
Logika
|
Logica
|
Логика
|
grekcha “logike” so‘zidan olingan bo‘lib “so‘z”, “fikr”, “qonuniyat” ma’nolarini anglatadi. Arabcha
“mantiq” so‘ziga mazmunan mos keladi
|
Norma
|
Norma
|
Норма
|
amalga oshirilish zarur bo‘lgan yoki
|
Do'stlaringiz bilan baham: |