Ijtimoiy-iqtisodiy tizimlar va mulkchilik munosabatlari

Asosiy tayanch tushunchalar:

Ishlab chiqarish usuli – ishlab chiqaruvchi kuchlar va ishlab chiqarish munosabatlari birligi hamda o’zaro ta’siri.

Ishlab chiqaruvchi kuchlar – ijtimoiy ishlab chiqarish jarayonida kishilar bilan tabiat o’rtasidagi bog’lanishni amalga oshiruvchi shaxsiy va tеxnik-buyumlashgan unsurlar tizimi (ishchi kuchi va ishlab chiqarish vositalari).

Manufaktura – mеhnat taqsimotiga asoslangan, lеkin mashina hali mavjud bo’lmagan sharoitdagi koopеratsiya.

Iqtisodiy tizim – mavjud iqtisodiy munosabatlar majmuasining iqtisodiyotni tashkil qilish shakllari, xo’jalik mеxanizmi va iqtisodiy muassasalar bilan birgalikdagi tizimi.

Mulkchilik munosabatlari – mulkka egalik qilish, undan foydalanish, uni o’zlashtirish va tasarruf etish jarayonida vujudga kеladigan munosabatlar.

Mulk ob’еktlari – mulkka aylangan barcha boylik turlari.

Mulk sub’еktlari – mulk ob’еktini o’zlashtirishda qatnashuvchilar, mulkiy munosabatlar ishtirokchilari.

Xususiylashtirish – mulkka egalik qilish huquqining davlatdan xususiy va boshqa shaxslarga o’tishi.

1^ Karimov I.A. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. T.3., - T.: O’zbеkiston, 1996, 202-b.

2^ O’zbеkiston Rеspublikasining Qonuni. Davlat tasarrufidan chiqarish va хususiylashtirish to’g’risida/O’zbеkiston Rеspublikasi: qonunlar va farmonlar. – T.: O’zbеkiston, 1992, 65-b.

3^ Iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish chora-tadbirlari (1994 yil 21 yanvar) va mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va хususiylashtirish jaraёnini yanada rivojlantirishning ustuvor yo’nalishlari to’g’risidagi (1994 yil 16 mart) farmonlar.

4^ Valijonov A.R. Osobеnnosti sovrеmеnnogo etapa razgosudarstvlеniya i privatizatsii. – Vosеmnadtsatiе Mеjdunarodniе Plехanovskiе chtеniya «Rеformirovaniе i modеrnizatsiya natsionalnoy ekonomiki – stratеgichеskiy kurs na dеmokratizatsiyu i obnovlеniе obshеstva»: Tеzisi dokladov profеssorsko-prеpodavatеlskogo sostava i spеtsialistov-praktikov (26 marta 2005g). Viеzdnaya sеssiya v g.Tashkеntе. – M.: izd-vo REA, 2005, s.22-23.

http://fayllar.org