Ijtimoiy psixologiyada asosiy tushunchalar


Ijtimoiy psixologiyada qo’llaniladigan metodlar ikkita katta guruhga ajratiladi


Download 0.62 Mb.
bet2/5
Sana23.04.2023
Hajmi0.62 Mb.
#1391757
1   2   3   4   5
Bog'liq
Xamidova Maftuna

Ijtimoiy psixologiyada qo’llaniladigan metodlar ikkita katta guruhga ajratiladi.





Ma’lumot to’plash metodlari

Ma’lumotlarni qayta ishlash metodlari


3.4-rasm.
M a’lumotlarni qayta ishlash metodlari (natijalarni nazariy va mantiqiy qayta ishlash usullari, matematik statistika metodlarini qo’llash).
3.1.jadval.
Ijtimoiy psixologiyaning asosiy metodlari

Asosiy metodlar

Asosiy metodlarning variantlari



Kuzatish metodi

Tashqi (ob’ektiv kuzatish)
Ichki (sub’ektiv, o’z-o’zini kuzatish)
Erkin kuzatuv Standartlashtirilgan
Guruh ichida kuzatish
Guruh tashqarisida kuzatish



So`roq metodi

Og’zaki so’roq
Yozma so’roq
Erkin so’roq (suhbat) Standartlashtirilgan so’roq



Testlar metodi

Test – so’rov
Test - topshiriq
Proyektiv test
Sotsiometrik test

Ekspriment

Tabiiy eksperiment Laboratoriya eksperimenti

Modellashtirish

Matematik modellashtirish
Mantiqiy modellashtirish
Texnik modellashtirish
Kibernetik modellashtirish

Hujjatlarni o`rgabish metodi

Ijtimoiy o’rganish
Psixologik o’rganish
Motivatsion o’rganish
Klassifikatsion o’rganish

Kontnent- analiz metodi

Matnni analiz qilish
Abzatslarni analiz qilish
Iboralar, tushunchalarni analiz qilish

Ijtimoiy rsixologiyada quyidagi metodlar mavjud:


U
Qo`shilib kuzatish



Tashqi kuzatish
mumiy psixologiyada b
o`lgani kabi ijtimoiy psixologiyada ham kuzatish metodi qo`llaniladi, lekin kuzatuv ob’ekti konkret shaxsdagi psixik faoliyat emas, balki shaxsning ijtimoiy munosabatlar tizimida bevosita kuzatish mumkin bo`lgan ijtimoiy xulqidir. Ya’ni, kuzatuvchi aniq oldindan belgilangan reja asosida o`zi o`rganayotgan guruhning faoliyatini, verbal va noverbal xatti-harakatlarni ma’lum vakq birligida muttasil kuzatib, olingan ma’lumotlarni qayd etib boradi. Bunda zamonaviy audio va videotexnikadan foydalanish, u yoki bu harakatlarni qayta-qayta qurish orqali kerakli xulosalarni chiqarish mumkin. Ijtimoiy psixologiyada qo`llaniladigan kuzatish metodining asosan 3 shakli mavjud:

«muhim vaziyatlarni qayd etish»

3.5-rasm.


A. Qushilib kuzatish - bunda tadqiqotchi kuzatuvchilar faoliyatiga bevosita aralashib, ular bilan kerak bo`lsa, yashaydi va ishlaydi. Bu usuldagi eng muhim xususiyat uning tabiyligi bo`lib, kuzatish ob’ektlari o`zlarining kuzatilayotganliklarini sezmaydilar va kuzatuvchini guruhning a’zosi sifatida qabul qiladilar. Ushbu shartning buzilishi eksperimentning samarasiz bulishiga olib kelishi mumkin.
B. Tashqi kuzatish-kuzatuvchilar faoliyatiga aralashmagan holda ular tashqi xulq atvorini qayd qilishdir. Bu usul muayyan vaqt va sabr-toqat talab qilishi bilan boshqa metodalrdan farq qiladi, ba’zida qisqa muddat ichida tadqiqotchi o`zini qiziqtirayotgan predmet xususida hech narsa qayd qila olmasligi yoki tasodifan qo`lga kiritilgan ma’lumot asosida xulosa chiqarishga majbur bo`lishi mumkin. Shuning uchun ham bu usul boshqa usullarga qo`shimcha vosita sifatida ishlatiladi.
V. «Muhim vaziyatlarni qayd etish» usulida kuzatishning mohiyati shundaki alohida shaxs yoki guruh kutilmagan tasodifiy vaziyatga solinadi va ularning vaziyatga munosabati, o`zini tutishi, ziddiyatli va qiyin holatlardan chiqish yo`llari kuzatiladi. M: guruhni ataylab oldindan tuzilgan loyiha yordamida munozarali vaziyatga solish va unga har bir guruh a’zosini o`zini qanday tutishi va bayon etgan fikrlarini zikr etish bunga misol bo`lishi mumkin.



Download 0.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling