Ikki noma’lumli ikki chiziqli tenglamalar sistemasi, ularni yechish usullari mavzusida misollar yechish

Mashg‘ulotning texnologik kartasi

Bosqichlar, vaqti	Faoliyat mazmuni
	O`qituvchi	O`quvchi
1-bosqich, kirish (10 minut)	1.1. Mavzuni, uning maqsadi, kutiladigan o‘quv natijalarini e`lon qiladi. Mashg‘ulot yakka, guruhda ishlash, o’yin texnologiyasini qo‘llagan holda o‘tishni ma’lum qiladi. Baholash turlari, mezonlarini e`lon qiladi. 1.2. Mavzu bo‘yicha o‘quvchilar nazariy va amaliy bilimlarini umumlashtiradi	1.1 Mavzuni yozib oladi. 1.2 Savollarga javob beradi, eshitadi.
2-bosqich Asosiy qism (65 minut)	2.1. O`quvchilar tenglamalar sistemasi bilan tanishtiradi (1-ilova) 2.2. Mustaqil yechish uchun misollar beradi (2-ilova) 2.3. Test topshiriqlarini tarqatadi (3-ilova) 2.4. Chaynvordni to’ldirishni topshiradi (4-ilova) 2.5. Son qatnashgan maqollar aytishuviga taklif qiladi (5-ilova) 2.6. Rebusni topishni aytadi (6-ilova)	2.1. Ta`riflarni yozib oladilar; 2.2. Mustaqil yechish uchun berilgan misollarni yechishadi; 2.3. Test topshiriqlarini bajaradi; 2.4. Chaynvordni to’ldiradi. 2.5.Maqollar aytishuvida ishtirok etadi 2.6. Rebusni topadi.
3-bosqich Yakuniy (5 minut)	3.1. Mavzuga xulosa yasaydi. O`quv jarayonida faol ishtirok etgan o`quvchilarni rag`batlantiradi 3.2.Uy ishi uchun vazifa beradi ( 7-ilova)	3.1. Eshitadilar. 3.2. Topshiriqni yozib oladilar

1-ilova
Ushbu masalani qaraylik.

Masala. O`quvchi yig`indisi 10 ga, ayirmasi esa 4 ga teng bo`lgan ikkita son o`yladi. O`quvchi qanday sonlarni o`ylagan?
Izlanayotgan sonlardan birini x bilan, ikkinchisini esa y bilan belgilaymiz. U holda, masala shartiga ko`ra x+y=10 va x-y=4 bo`ladi.
Bu tenglamalarda noma'lum sonlar bir xil bo`lgani uchun bu tenglamalar birgalikda qaraladi va ular ikkita tenglama sistemasini tashkil qiladi deyiladi:
(1)
Chap tomonda turgan katta qavs har bir tenglamani to`g`ri tenglikka aylantiruvchi (x; y) sonlar juftligini topish kerakligini bildiradi.
(1) tenglamalar sistemasi — bu birinchi darajali ikki noma'lumli ikkita tenglama sistemasiga misoldir.
Ikkita son: x=7 va y=3 (1) sistemadagi har bir tenglamani to`g`ri tenglikka aylantirishini tekshirib ko`rish oson:

Bunday sonlar juftligi (1) sistemaning yechimi deyiladi.

Bilib oling
Birinchi darajali ikki noma'lumli ikkita chiziqli tenglamalar sistemasi umumiy ko`rinishda bunday yoziladi: .

bu yerda a₁, a₂, b₁, b₂, c₁, c₂ — berilgan sonlar, x va y — noma'lum sonlar. Masalan, (1) sistemada: a₁=1, b₁=1, c₁ =10, a₂ =1, b₂= -1, c₂ =4.