di. Shuning uchun olimpiadaning bu bosqichi birmuncha jiddiy hisoblanadi. Bunday olimpiadalarga ma
sala tuzilganda o‘quvchilarning chidamliligini, tasavvur qilishlarini va topqirliklarini rivojlantirish talab
qilinadi.
Shu maqsadda yuqoridagi masalani quyidagicha murakkablashtirib tuzish mumkin.
Masala. Hajmi V1 =32 l, temperaturasi t1 =47° C bo‘lgan m=20 g geliy gazi vertikal silindrda S= 4
dm3 yuzli porshen ostida qamalgan. Gazning hajmini V2=9 l gacha kamaytirish va temperaturasini 17° C
ga orttirish uchun porshenga qanday kuch bilan bosish kerak? Porshenning silindrga ishqalanishini hisob-
ga olmang.
Berilgan.
m =
20
g =
2
-
10-2
k g ,
U = 4 g / m o l = 4 k g / k m o l ,
S = 4 d m
2
= 4 4 0 -2 m 2,
V = 3 2 litr = 32 4 0 -3 m 3,
V
2
= 9 litr = 9 4 0 -3 m 3,
t = 4 7 °C ;T = 3 2 0 K ,
At = 17°C; AT = 17 K .
F = ?(kN ).
Yechilishi. Gazning ikkala holatdagi p 1 va p 2 bosimlari Mendeleyev-Klapeyron tenglamalaridan
m R ■
T
m R ■
T
aniqlangani uchun p x = ----------
1
va p
2
= ---------- - bo‘ladi. Bu yerda T2 = Tj + AT = 3 3 7 K . Gaz-
U
V 1
U
V2
2
F
ning ikkinchi holatdagi bosimi p
2
= p 1 +---- deb ham yozish mumkin bo‘lgani uchun porshenga quyi-
S
Do'stlaringiz bilan baham: |