9
10
9
Javob. M = 4 1 9 0 k g .
Ikkinchi bosqich uchun mo‘ljallangan masala. Ikkinchi bosqich tuman olimpiadalarida shu tu-
man maktablaridan eng yaxshi, g ‘olib o ‘quvchilar qatnashdi. Shuning uchun bunday olimpiadalarga ma
sala tanlashda masala sharti biroz murakkabroq bo‘lishi kerak. Masalan, yuqoridagi masala tuman olim-
piadasi tuzuladigan bo‘lsa, uning qator fizik hodisalarni qamrab olishiga va o ‘quvchilarning chuqurroq
tasavvur qilishlariga e ’tiborni kuchaytirish kerak bo‘ladi.
Masala. Silindrda S=4 dm2 yuzli porshen ostida m=20 g geliy gazi qamalgan. Porshenning dastlab-
ki holatida t=47 °C temperaturada silindrdagi gazning hajmi V1 =32 l bo‘lgan. Gazning hajmi juda sekin-
lik bilan V2=9 l bo‘lishi uchun vertikal o ‘rnatilgan silindrning porsheni ustiga qancha yuk qo‘yish kerak?
Porshenning silindrga ishqalanishini hisobga olmang.
Berilgan.
m = 20 g = 2 -10-2 k g ,
U = 4 g /m o l = 4 kg /k m o l,
S = 4dm 2 = 4-10-2 m 2,
)-3 m 3
)-3 m 3
t = 47°C;T = 320K .
V = 32litr = 32 -10-3 m 3
V2 = 9litr = 9 -10-3 m 3
M = ?(kg).
Yechilishi. Porshen ustiga qo‘yilgan yuk asta-sekin orttirib borilgani uchun t=47° C temperaturasi
o ‘zgarmas bo‘ladi. U vaqtda silindrdagi jarayonni izotermik jarayon deb hisoblash va Boyl-Mariott qonu-
ni p V = p 2V2 dan foydalanish mumkin. Bu yerdap i -silindrdagi geliyning dastlabki holatidagi bosimi
m
m R T
bo‘lib, u Mendeleyev-Klapeyron formulasi pjVj = — R T ga binoan, p l = ----------bo‘ladi. Gazning ik-
ц
/и V
V
M g
Do'stlaringiz bilan baham: |
