Ilmiy izertlew adam dáretiwshiligi iskerliginiń ózine tán kórinisi temasi boyinsha islengen. ÓZbetinshe jumisi

Ájiniyaz atindaģi Nókis mámleketlik pedagogika instituti
Magistratura bólimi “ Mektepke shekemgi tálim ”
1-kurs magistranti
Aytmuratova Komilanin’
“Ilimiy izertlew metodologiyasi ” páni
Ilmiy izertlew adam dáretiwshiligi iskerliginiń ózine tán kórinisi.

temasi boyinsha islengen.

ÓZBETINSHE JUMISI

Qabillag’an: Z.Esnazarova

Tapsirdi: K.Aytmuratova
Tema.Ilmiy izertlew adam dáretiwshiligi iskerliginiń ózine tán kórinisi.
Joba:
1.Dóretiwshilik iskerliktiń sıpatı
2. Dóretiwshilik hám iskerlik
3.Dóretiwshiniń turmıslıq baǵdarınıń sıpatı

Ilimiy izertlew degende, ádetde, ob'ekt, process yamasa hádiyseni, olardıń dúzilisi hám munasábetlerin hár tárepleme úyreniwge, sonıń menen birge, insan ushın paydalı nátiyjelerdi alıw hám ámeliyatqa qollanıw etiwge qaratılǵan iskerlik túsiniledi. Hár qanday ilimiy izertlew izertlew salasın belgileytuǵın óz predmeti hám ob'ektine ıyelewi kerek. ob'ekt ilmiy izertlew materiallıq yamasa ideal sistema, hám kabi Tema ehtimol bul sistemanıń dúzilisi, onıń elementleriniń óz-ara tásiri hám rawajlanıwı nizamlıqları hám basqalar. Ilimiy izertlew maqsadga muwapıq bolıp tabıladı, sol sebepli hár bir izertlewshi óz izertlewiniń maqsetin anıq qáliplestiriwi kerek. Ilimiy izertlewdiń maqseti tadqiqot jumısınıń shamalıq nátiyjesi bolıp tabıladı. Bul fanda islep shıǵılǵan biliw principlerı hám usıllarınan paydalanǵan halda process yamasa hádiyse, baylanıslar hám munasábetlerdi hár tárepleme úyreniw, sonıń menen birge, insan ushın paydalı nátiyjelerdi alıw hám ámeliyatqa qollanıw etiw bolıwı múmkin. Ilimiy izertlewler túrli tiykarlarǵa kóre klassifikaciyalanadı. Finanslıq derek boyınsha parıqlaw

ilimiy izertlew byudjeti, ekonomikalıq shártnamalar hám finanslastırılmaǵan.
Byudjet izertlewleri Rossiya Federatsiyasi byudjeti yamasa Rossiya Federatsiyasining shólkemlestiriw sub'ektleriniń byudjetleri esabınan finanslashtiriladi. Shártnamalıq izertlewler xojalıq shártnamaları boyınsha buyırtpashı shólkemler tárepinen finanslashtiriladi. Alımdıń ǵayratı, oqıtıwshınıń individual jobası menen aqshasız ilimiy izertlewler alıp barılıwı múmkin. Pán boyınsha normativ hújjetlerde ilimiy izertlew tómendegilerge bólinedi mo'ljallangan maqset tiykarǵı, qollanıladı. 1996 jıl 23 avgustdaǵı " Pán hám mámleket ilimiy-texnikalıq siyasatı tuwrısında" Federal nızamı fundamental hám ámeliy ilimiy izertlewler túsiniklerin belgileydi. Tiykarǵı ilimiy izertlewler - bul insan, jámiyet, tábiy ortalıq dúzilisi, iskerligi hám rawajlanıwınıń tiykarǵı nizamlıqları haqqında jańa bilim alıwǵa qaratılǵan eksperimental yamasa teoriyalıq iskerlik. Mısalı, nızam ústinligin qáliplestiriw hám iskerlik kórsetiw nizamlıqları yamasa jáhán, regionlıq hám Rossiya ekonomikalıq tendentsiyaları boyınsha izertlewler fundamental bolǵanlar sanına baylanıslı bolıwı múmkin. Ámeliy izertlewler - bular birinshi náwbette ámeliy maqsetlerge erisiw hám anıq mashqalalardi sheshiw ushın jańa bilimlerdi qóllawǵa qaratılǵan izertlewler bolıp tabıladı. Basqasha aytqanda, olar paydalanıw máselelerin sheshiwge qaratılǵan ilmiy bilim fundamental izertlewler nátiyjesinde, adamlardıń ámeliy iskerliginde alınǵan. Mısalı, qollanılǵanda investitsiya joybarların bahalaw metodologiyasi boyınsha islerdi olardıń túrlerine qaray yamasa marketing izertlewleri menen baylanıslı islerdi kórip shıǵıw múmkin. qidiruv sistemaları mavzu ústinde islew kelesheklerin anıqlaw, ilimiy mashqalalardi sheshiw jolların tabıwǵa qaratılǵan ilimiy izertlewler dep ataladı. Rawajlanıw aniq fundamental hám ámeliy izertlewler nátiyjelerin ámeliyatqa qollanıw etiwge qaratılǵan izertlew dep ataladı. Múddeti boyınsha ilmiy izertlewlerdi ajıratıw múmkin
Uzaq múddet,
qısqa múddetke
hám ekspress izertlew.
Izertlewdiń formaları hám usıllarına qaray, ayırım avtorlar eksperimental, metodikalıq, xarakteristikaiy, eksperimental-analitik, tariyxıy -ómirbayanshiik izertlew hám aralas tipdagi izertlewlerdi ajratadılar.
Akademiyaliq xat
Ilimiy izertlew - jańa bilimlerdi islep shıǵıw procesi, biliw iskerligi túrlerinen biri. Oǵan ob'yektivlik, isenimlilik, aniklik tán. Ilimiy izertlew hámme shártlerge ámel etip tákirarlanganda bárháma birdey nátiyje berli-shi, tartıs atırǵan máseleni tastıyıqlashi kerek. Ilimiy izertlew bir-biri menen boglangan eki kiyem — tájiriybe hám na-zariyadan ibarat. Ilimiy izertlewdiń tiykarǵı komponentleri: temanı belgilew, ámeldegi informaciyanı, izertlew salasındaǵı shártsharoit hám metodlardı, ilimiy boljawlardı aldınan analiz etiw, tájiriybe ótkeriw, alınǵan nátiyjelerdi analiz etiw hám ulıwmalastırıw, kelip shıqqan boljawlardı alınǵan dáliller tiykarında tekseriw, jańa fakt hám nızamlardı ańlatpalap beriw, ilimiy boljaw júrgiziw. Ilimiy izertlewlerdi fundamen-tal hám ámeliy, muǵdarlıq hám sapalı, kem ushraytuǵın hám kompleks izertlewlerge aj-ratish keń tarqalǵan. Ilimiy izertlewlerdiń metod hám tájiriybeleri pánniń ózindegine emes, bálki kóplegen ekonomikalıq jáne social máselelerdi qal qılıwda da keń qollanıladı.