Ilmiy jurnal

№ 1, 2023 “PSIXOLOGIYA” ILMIY JURNAL * НАУЧНЫЙЖУРНАЛ * SCIENTIFIC JOURNAL
 
58 
darajasiga yetgan bolalar o'zlari yashayotgan dunyo haqida nazariy fikr yurita oladilar. Ular yaqin 
kelajakda nima bo'lishi mumkinligi haqida o'ylashadi va eng ko'p bo'lgan voqealarni kutishadi. Bolalarning 
tafakkur qilish qobiliyati faqat kuzatish va tekshirish uchun mavjud bo'lgan aniq ob'ektlar va ijtimoiy 
munosabatlarga taalluqlidir. Bolalar odatda 11-12 yoshda sodir bo'ladigan rasmiy operatsiyalar bosqichiga 
yetgunga qadar mavhum tushunchalar, niyatlar yoki munosabatlar haqida tafakkur qilishni boshlaydi.
Natijalar.  
-kichik yoshdagi maktab o‗quvchilarining mental arifmetika mashg‘ulotlarini o‗rganish jarayonida 
intellektual rivojlanishi quyidagi psixologik-pedagogik sharoitlarni yaratish bilan ta‘minlandi. 
-kichik maktab yoshidagi bolalarga mental arifmetika mashg‘ulotlarini rivojlantirib o'qitish 
texnologiyasi ishlab chiqildi. 
- o‗quvchilarga ishlab chiqilgan texnologiyadan foydalangan holda mental arifmetika 
mashg‘ulotlarini o‗rgatish konvergent va divergent unumdorlikni rivojlantiruvchi ta‘sir ko‗rsatadi, 
o‘quvchilarda fanlarni o‘zlashtirishga bo‘lgan qobiliyatini rivojlantiradi. 
-mental arifmetika mashg‘ulotlari o‗quvchilarning ishchi xotirasini rivojlantirishga yordam beradi va
tasviriy material bo'yicha o'quv materialining yuqori sifatli o'zlashtirilishini ta'minlaydi. 
Xulosa. Yuqorida ta‘kidlaganimizdek, oʻquvchilarning intellektual rivojlanishiga ijobiy ta‘sir 
qiladigan asosiy determinantlarni aniqlash va shu asosda oʻquvchilarni maktab ta‘limidan boshlab aqliy 
rivojlantirish hozirgi kunning dolzarb vazifasidir. Shu ma‘noda mazkur tadqiqot ishimiz aynan 
oʻquvchilarni intellektual rivolatirishda mental arifmetika mashgʻulotlarining tutgan oʻrni va ahamiyatini 
alohida tadqiq qilish va shu tadqiqot natijalariga asoslanib muayyan ilmiy-amaliy tavsiyalarni taqdim etish 
mas‘uliyatini olganligi bilan boshqa tadqiqotlardan alohida ajralib turadi. Zero, har bir oʻquvchining oʻziga 
xos psixologik tabiatini bilish va shu asosda unga ta‘sir etish orqaligina uning intellektual 
muvaffaqiyatlarini ta‘minlash mumkin.