Ilmiy-metodik jurnali scientific-methodical journal ministry of public education of the


aйын  (бaрaйын,  кeлəйин,  көрəйинn)  va  kо‘pligidagi  -әйик/aйық


Download 1.3 Mb.
Pdf ko'rish
bet103/192
Sana05.01.2022
Hajmi1.3 Mb.
#218415
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   192
Bog'liq
4-son-2018

aйын  (бaрaйын,  кeлəйин,  көрəйинn)  va  kо‘pligidagi  -әйик/aйық  (бaрaйық, 
кeлəйик, көрəйик) affiksli shakli va II shaxs birlikdagi 
бaр (bor), aң (oling) va kо‘plik 
shaklidagi  бaрыңнaр,  aңызлар  misollarini  keltirishgan
5
.  III  shaxs  esa  e’tibordan 
chetda  qolgan.  Shart  mayli  fe’llari  izohida  adabiy  tilga  yaqin  bо‘lgan  bir  misolni 
keltirish  bilangina  cheklanadi.  kо‘rinadaiki,  talaba  bu  darslik  orqali  fe’l  tuslanishi 
bо‘yicha ishonchli ma’lumot olishi qiyin kechadi.
Fe’l  zamonlari  bо‘yicha  nisbatan  yaxshiroq  ma’lumot  v.v.Reshetov  va 
SH.Shoabdurahmonovlar tomonidan berilgan, lekin ular bu shakllarni ilmiy jihatdan 
izohlamaydi,  balki  unga  misollar  berish  bilan  chegaralanadilar. Aksariyat  misollar 
keyingi  tadqiqotlarda  о‘z  qо‘llanishini  davom  ettirayotganligini  ta’kidlagan  bо‘lar 
edik. Shu bilan birga, sheva xususiyatlari buzilgan misollarni ham uchratish mumkin, 
jumladan,  qorabuloq  shevasida  о‘tgan  zamon  analitik  (ularning  kо‘rsatishicha, 
tugallanmagan о‘tgan zamon
6
) fe’li бердим еди/бердинг еди/берди еди; бердүгүдүк 
(бeрдикедик)/бердингиз  еди/берди  еди  tarzida  keltirilgan.  Sheva  vakillari  nutqi 
kuzatilganda  bu  shakldagi  tuslanish  murakkab  kо‘rinishga  ega  ekanligi  ma’lum 
bо‘ldi  va  bu  shevada  keltirilgan  fe’l  бe:дъди:(й)дъм/бe:дъdи;(й)дъң/бe:дъди:(й)
дъ;бе:dъди:(й)дүк/бe:dъди:(й)дъңъз/бе:dъди:(й)дъ ~ 

Download 1.3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling