Ilmiy rahbar: aytimbetov n. Bajardi: raximboyeva m

III. XULOSA

Moddaning qattiq holati o’zining fizik xususiyatlari jihatidan farq qiladi. Qattiq jismlar shu sababdan kristall va amorf jismlarga ajratiladi. Amorf jismlar aniq erish tempetaruraga ega bo’lmaydi, ba’zi xususiyati jihatidan suyuqliklarga o’xshash, masalan oquvchanlik xossasi. Kristall jismlar aniq erish temperaturaga ega. Ularning molekulyar tuzilishi, ichki strukturasi ma’lum qonunuyatga ega. Ana shu ichki struktura kristall jismlarda tashqi ta’sirlarni, issiqlik, yorug’lik va boshqalarni turli yo’nalishda turlicha uzatilishiga sabab bo’ladi. Qattiq jismlar shuningdek, izotrop va anizotroplik xossalarini namoyon etadi. Izotroplik xossasi bu moddaga ko’rsatilgan tashqi ta’sir uning hamma yo’nalishlarida bir xilda ta’sir ko’rsatishidir, uning deyarli hamma nuqtalariga bir xilda uzatilishidir. Anizotroplik xususiyati esa, moddaga ko’rsatilgan tashqi ta’sir yorug’lik, issiqlik va boshqa ta’sirlar unda tanlab olingan turli yo’nalishlarda turlicha namoyon bo’ladi. Izotrop jismlarga shisha, plastmassa, polimerlar misol bo’ladi. Anizotrop jismlarga esa barcha metallar kiradi. Qaralayotgan bir parametrga nisbatan anizotrop bo’lgan jism, boshqa ikkinchi parameter uchun izotrop bo’lishi mumkin. Menushbu kurs ishida izotrop va anizotrop kristallarning umumiy xususiyatlari bilan bir qatorda optik xususiyatlarini ham ko’rib chiqishga harakat qildim. Anizotrop kristallardan optik muhit sifatida foydalanib ularga yorug’lik tushirilganda yorug’likning qutblanishi, nurning ikkilanib sinishi kabi holatlar yuz beradi. Bu borada olimlarni tajribalarini keltirib o’tdim. Ishlab chiqarishda keng qo’llaniladigan kristallardan biri bo’lgan yoqut kristallining xususiyatlarini, qo’llanilishini hamda u haqidagi ma’lumotlarni keltirishga harakat etdim.

IV. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. Sh. M. Mirziyoyev "Erkin va farovon, demokratik O'zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz" Toshkent: “O’zbekiston". 2016. - 56 b.
2. G.S. Landsberg ,Optika Toshkent ,,O’qituvchi” 1981
3. I.V. Savelov Umumiy fizika kursi 3-tom Toshkent 1976
4. D.V. Sivuxin Optika M. Nauka 1960
5. M.O’lmasova. Mexanika va molekulyar fizika Toshkent
6. I.R. Abduquliyev Mexanika va molekulyar fizika Toshkent
7. Фриш С. Э., Тиморева А. В., Курс общей физики, 7 изд., т. 3, М.
8. O’lmasova M. H. “Optika, atom va yadro fizikasi” Cho’lpon nomidagi nashriyot – matbaa ijodiy uyi. Toshkent – 2010
9. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
10. Брандмюллер И., Мазер Г. “Введение в спектроскопию К.P.C” Москва “Мир”-1984г 628с
11. Сущинский М.М. “Cпектры К.Р. молекул и кристаллов ” М. “Наука”
12. Qo’yliyev B.T. “Optika” Toshkent-2009 y.
13. www.arxiv.uz
14. www.fayllar.org
15. www.aim.uz