Ilmiy rahbari: G`. Mirsanov Ixtisoslik shifri: Ish bajarilayotgan tashkilot

ASOSNOMA
Magistrant: Nasriddinov Dilshod

Disseryatsiya mavzusi: “Ingliz va o’zbek tillarida “Table-Dasturxon” konseptining lingvo - madaniy hususiyatlari.”

Ilmiy rahbari: G`.Mirsanov

Ixtisoslik shifri:

Ish bajarilayotgan tashkilot: Jizzax DPI ingliz tili va adabiyoti o`qitish metodikasi kafedrasi.

Mavzuning dolzarbligi: Yurtimizda olib borilayotgan har qanday islohotlar avvalo, vatanimiz taraqqqiyotini yuksalishidan dalolat beradi. Shu jumladan, ta’lim sohasidagi islohotlar ham yildan-yilga o`z samarasini ko`rsatib kelmoqda. Ayniqsa, ta’lim sohasida horijiy tillarni o`rganishga qaratilgan siyosat, tilshunoslik fani taraqqiyotining nazariy asosini belgilab berdi.

Yurtboshimizning 2012-yil 10-dekabrdagi “ Chet tillarni o`rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to`g`risida” gi qarori mamlakatimizda millatlararo muloqot tili bo`lmish ingliz va rus tillarini, Yevropa tillari hamda Osiyo tillarini o`rganishniyanada keng yo`lga qo`yishga asos bo`ldi.

Shuningdek, vatanimizda Alisher Navoiy nomidagi Toshkent Davlat O`zbek tili va adabiyoti universitetining faoliyat boshlab, uning tassarufida “Ingliz va O`zbek tarjimashunosligi” fakultetining ochilishi, tilshunoslik taraqqiyotini yangi bosqichlarga olib chiqish yo`lidagi yangi bir qadam bo`ldi. Prezident Islom Karimov ta’kidlaganidek: "Keyingi yillarda milliy adabiyotimizning eng yaxshi namunalarini chet tillarga tarjima qilish va shu asosda xalqimizning hayot tarzi va insoniy fazilatlarini keng namoyish etish borasida ham katta imkoniyatlar paydo bo’lmoqda."¹

Xorijiy tillarga qiziqishning o`sishi natijasida ingliz va o`zbek tilshunosligidagi so`zlarning o`zaro konseptual bog`liqligi va uning madaniy jihatdan o`rganishi, shu so`zlarning kelib chiqish tarixi va shu so`zlar bilan bog`liq bo`lgan o`zaro madaniy an’analarni qiyosiy tahlil qilishga bag`ishlangan ilmiy ishlarning tanqisligidadir.

Muammonnng o’rganilganlik darajasi:

Dissertatsiya ishining ilmiy-tadqiqot ishlari rejalari bilan u bog’liqligi: Mazkur magistrlik dissertatsiya ishi Jizzax davlat pedagogika instituti Ingliz tili va adabiyoti kafedrasida olib borilayotgan ilmiy tadqiqotlar dasturi doirasida bajariladi.

Tadqiqotning maksadi: Ingliz va o`zbek tilidagi “Table-Dasturxon” konseptining kelib chiqish tarixi va uning madaniy xususiyatlarini qiyosiy o`rganishdan iborat.

Tadqiqotning vazifalari: Ana shu maqsadni amalga oshirish uchun quyidagi vazifalarni bajarish ko’zda tutiladi:

__ “Konsept” tushunchasi va uning lingvistik tarkibi va leksik tarmoqlarini tahlil qilish.

__ “Table” so`zining etimologiyasi va uning alternative ma’nolarini tahlil qilish.

__ “Table-Dasturxon” konseptining madaniy xususiyatlarini qiyoskab o`rganish va tahlil qilish.

__ “Table-Dasturxon” konseptining o`zbek tilida muqobil ma’nolarini ochib berish.

__ O`zbekcha tarjimalarda “Table” yoki “Tablecloth” so`zlarining badiy hususiyatlarini ochib berish.

__ Dasturxon odob qoidalarini qiyosiy tahlil qilib o`rganish.

Tadqiqotning ob’ekti: Ingliz va o`zbek tilida “Table-Dasturxon” konsepti.

Tadqiqotning predmeti: Ingliz va o`zbek tilida “Table-Dasturxon” konseptining lingvo-madaniy xususiyatlarini qiyoslab o`rganish masalasi.

Tadqiqot materiallari:

Tadqiqotning metodologik asosi: O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning milliy mafkura, ma’naviyat va madaniy qadriyatlarga doir asarlari, shuningdek, o’zbek milliy va jahon folklorshunosligi hamda tarjimashunosligiga oid ilmiy asarlar, ayniqsa,------


Tadqiqotning usullari: Tadqiqotning maqsadidan kelib chiqib, ishda qiyosiy-tipologik va tarjimaviy-tahliliy metodlaridan foydalanildi.

Ishning ilmiy yangiligi: Ilmiy ishda o’zbek tilida “Table” leksikasining aynan “Dasturxon” knseptini ifodalashi va uning lingvo-madaniy xususiyatlarini o`zaro qiyoslab o`rganish, shuningdek, tarjima so`zni asliyatga yaqinlashtirish imkoniyatlari, bu borada erishilgan yutuqlar va yo’l qo’yilgan kamchiliklar, ularning sabab va oqibatlari ilk marotaba tadqiq etilayotgani uning o’ziga xos muhim ilmiy yangiligini belgalaydi.

Tadqiqot natijalarining ilmiy-nazariy va amaliy ahamiyati: Ushbu tadqiqotning nazariy xulosalari va materiallari, ingliz va o`zbek tilllarida “Table-Dasturxon” konsepti va uning muqobil ma’nolarini kengroq o`rganish imkonini yaratadi. Tadqiqot natijasida to`plangan materiallar va keltirilgan xulosalar badiy tarjimalarda xizmat qilish mumkin.

Dissertatsiyaning tuzilishi va hajmi:

1^ Каримов И.К. Юксак маънавият - енгилмас куч. – Тошкент: Маънавият 2008. - Б. 139.