Ilmiy tadqiqot uslubi

Ilmiy tadqiqot uslubi

---

1. Ilmiy tadqiqot ishlarining turlari. Xalqaro ilmiy loyihalar va amaliy ishlanmalar. 

Ilmiy tadqiqot uslubi bu muayyan bilish maqsadini hisobga olgan holda ma’lum bilish
vazifalarini hal etishga qaratilgan aqliy va (yoki) amaliy operasiyalar (tartib-qoidalar) 
tizimidir.

Ilmiy tadqiqot uslublari turlar:
•
nazariy 

•
empirik

Tadqiqotning nazariy uslublari:
•

Abstraktlashtirish - T.U., boshqa barcha parametrlarni hisobga olmagan holdagi bitta 
ajratilgan parametrni alohida holida ko’rib chiqishdan iborat.
•

Tahlil - T.U., tadqiq qilinayotgan jarayon yoki hodisaning maxsus va teran mustaqil 
o’rganilishi uchun bunday jarayon yoki hodisa ularning tarkibiy qismlariga
bo’lib tashlanadigan fikriy operasiyani nazarda tutadi. 
•

Analogiya – o’xshashligi, prototipi tanlanadigan fikriy operasiya.
•

Deduksiya – fikrlashning umumiy qonuniyatlardan xususiy faktlarga tomon 
rivojlanishini nazarda tutadigan fikriy operasiya. Induksiya – xususiy
faktlarni umumlashtirish mantiqiga asoslangan fikriy operasiya. 
•

Tasniflash – o’rganiladigan obyektlar, faktlarni o’rganishning nazariy uslubi; T.U.,
hodisalarni bir-biriga nisbatan tartibga solishga asoslanadi. 
•

Aniqlashtirish – abstraktlashtirishga teskari jarayon, yaxlit, o’zaro bog’liq, ko’p
tomonlama obyektning topilishini nazarda tutadi. 
•

Modellashtirish — T.U., modelning qurilishini nazarda tutadi.
•

Umumlashtirish - muhim fikriy operasiyalardan biri bo’lib, uning natijasida obyektlar 
va ular munosabatlarining nisbatan barqaror xususiyatlari ajratiladi va qayd
qilinadi. 
•