Ilmshunoslik fanining maqsad va vazifalari

64. IMRAD Аннотация
Аннотация мақоланинг мини-версиясидир. Америка Миллий Стандартлар Институти шундай дейди: “Яхши тайёрланган аннотация ўқувчиларга ҳужжатнинг асосий мазмунини тез ва тўғри аниқлаш, унинг ўз манфаатларига мослигини аниқлаш ва шу тариқа мақолани тўлиқ ўқиш зарурлиги тўғрисида қарор қабул қилиш имконини беради” (АНСИ). 1979). Шунинг учун аннотациянинг аниқ ёзилиши жуда муҳимдир.

65. Аннотацияга қўйиладиган талаблар
Абстракт тавсифловчи эмас, аниқловчи бўлиши керак; яъни фактларни келтириш ва мақола нима ҳақида эканлигини айтмаслик. Аннотацияни одатда мақоланинг бутун матнига нисбатан ўртача 100 баробар кўп одам ўқиганлиги сабабли, у шунчаки “ваъда бериш” эмас, балки маълумотни ўзи ҳам етказиши керак. Масалан, абстрактда "таърифланган" ёки "тақдим қилинади" ибораларидан қочинг; Бунинг ўрнига фактларни тасвирлаб беринг ва тақдим этинг (конференция ёки тадбирдан бир неча ой олдин ёзилган йиллик йиғилишлар учун тезислар бундан мустасно). Журналларда аннотация узунлиги бўйича қатъий чекловлар мавжуд, одатда у 150-250 сўз орасида бўлиши керак. Аннотация бир параграфдан иборат бўлиши керак (ёки шарҳ мақолалари учун бир нечта параграфлар). Аннотация мустақил, яъни ўз-ўзидан тўлиқ бўлиши керак. У мақсадларни асослаш ва баён қилиш билан бошланади ва қўлланилган усуллар, асосий натижалар, шу жумладан янги очилган фактлар, асосий топилмалар ва уларнинг оқибатларини ўз ичига олади. Агар калит сўзлар алоҳида кўрсатилмаган бўлса, аннотацияда мақола индексланадиган калит сўзлар бўлиши керак. Аннотация мақоланинг бутун мазмунининг қисқача мазмуни бўлганлиги учун аннотацияда мақоланинг тегишли бўлимлари қачон ёзилганлигини билдириш учун замонлар қўлланилади. Масалан, Кириш қисмидаги гаплар, натижаларни изоҳлаш, хулосалар тузиш ҳозирги замонда, материаллар, усуллар, натижалар эса ўтган замонда берилган.


66. Аннотация нималарни ўз ичига олмайди
• Қисқартмалар ва аббревиатуралар, агар улар умумий қабул қилинган ёки тушунтирилмаган бўлса. • Жадвал ва рақамларга ҳаволалар. • Адабиётлардан иқтибослар ва ҳаволалар. • Мақолага киритилмаган ҳар қандай маълумот ёки хулосалар. • Умумий баёнотлар. • Мураккаб, оғир, сўзли гаплар. Бундан ташқари, ўқишни осонлаштириш учун аннотация статистик тафсилотлар ва ўсимликлар каби узун номлар қаторига эга ортиқча миқдорий маълумотлардан қочиш керак. Тажрибали муаллифлар мақоланинг асосий қисмини ёзгандан кейин сарлавҳа ва аннотатсия ёзишни бошлайдилар.