IM. Y, Оч'Л. Юсчоу

NIZONING MANBAINI QANDAY ANIQLASH MUMKIN?
N izoning m anbalari shunchalik turli-tu m an k i, ularn i sanab 
o ‘tirishning foydasi y o ‘q. U n d an k o ‘ra bu m anbalarni aniqlashga 
yordam beruvchi usullarni aniqlash sam araliroq b o ‘ladi.
N izolar aksariyat hollarda xavfsizlik, m ustaqillik, taalluqlilik 
kabi qondirilm agan yashirin istak va xohishlar tufayli paydo bo'ladi. 
U lar shuningdek d o ‘stlik, xususiylik, tinchlik, osoyishtalik kabi 
m uhim narsalarni yo‘qotish xavfi tufayli ham paydo b o ‘ladi. Yuzaki 
qaraganda nizoli vaziyatlaming bu istak va xohishlarga aloqasi yo‘qdek 
tu yuladi. B iroq ay n an shu asosiy, y ash irin istak lar a n iq la n - 
m aguncha yoki nizolashayotganlardan biri biron yoqqa j o ‘nab 
ketm aguncha nizoli vaziyat davom etaveradi.
Ba’zan yashirin istaklar g o ‘yoki m ustahkam va o'zgarm aydigan 
pozitsiyalarda nam oyon b o ‘ladi. Bir xil lavozimdagi va ikkalasi ham
xizmat pog‘onasida bitta yuqoriroq bosqichni egallashni ko'zlayotgan 
ikkita xizm atchini k o ‘z oldingizga keltiring. Bu holat dushm anlikni 
yuzaga keltirib, m ehnat unum dorligini pasaytirishi m um kin. B a’zan 
b u nd ay yashirin, ongsiz istaklar odam ning u yoki bu vaziyatdagi 
javob harakatini, hatto ki chegaradan tashqari javob harakatini 
belgilaydi. M asalan, Siz o ‘z tanishingizni „Salom , ishda nim a 
gaplar?“ — degan b eozo r so 'zlar bilan qarshi olib, javobiga asabiy 
noxush so ‘zlarni eshitishingiz m um kin. C hunki, Siz uning rah - 
bariyat bilan m unosabati yom onlashib, ishini y o ‘qotayotganligini 
bilmaysiz. Siz h ar doim ham nizoga olib keluvchi sabablar haqida 
yetarlicha m a ’lum otga ega bo'laverm aysiz. Lekin haqiqiy holatni 
aniqlash, to ‘g ‘ri baholashga o ‘rganib olish m um kin. Asosiy vazifa
— yashiringan istak va xohishlarni aniqlashdan iboratdir.
O d am lar aksariyat h o lla rd a o ‘zlarining haqiqiy istaklarini 
yashirishga urinadilar. U lar o ‘zlarining bu istaklari kim gadir xush 
kelm asligidan yoki n o to ‘g ‘ri tushunilishi m um kinligidan xavfsi- 
raydilar. S hunday h am b o ‘ladiki, o d am lar aslida n im a xohla- 
yotganliklarini o ‘zlari h am bilm aydilar, u lar shunchaki n im anidir 
xohlashadi-yu, uning n im a ekanligini o ‘zlari ham anglm aydilar.
66

---

Yashirin istak va rejalar nizoli vaziyatni tug£diradi. Er xotinining 
ish la sh in i x o h la m ay d i, u x o tin ig a b o la n i ta rb iy ala sh g a vaqt 
ajratm ayapsan deb ta ’na qiladi, aslida esa u xotinining mustaqilligi 
uning oila boshlig‘i sifatidagi obro‘siga putur yetkazishidan q o ‘rqadi. 
N atijada xotini erining haqiqiy istagini bilm ay turib xafalik va 
norozilikni his qiladi, bilganda ehtim o l b o sh q ach a y o ‘l tutgan 
b o ‘lardi. Q o ‘shnilar shovqin va axlat tufayli janjallashishadi, aslida 
esa asosiy sabab tu rm u sh tarzi o ‘rtasidagi farqni tushunm aslik va 
xavfsirashdadir. Yoki ishda bitta xodim boshqasini o ‘ziga pan d 
berayotganlikda, nosam im iylikda ayblab, dushm anlik qiladi, aslida 
esa u o 'zin in g noqobilligi, noshudligi, bilim ining sayozligidan 
xavfsirayotgan b o ‘ladi. 0 ’z - o ‘zini tasdiqlash va k o'rsatish u ch u n
bundaylar boshqalarni yerga urishadi. B unday m isollam i k o ‘plab 
keltirish m um kin.
Agar Siz u yoki bu xohish, istaklar q anday m anfaatlarga 
sabab b o ‘lishini tu sh u n a olsangiz, u n d a Sizning bu bilim ingiz 
sam arali qaro r qabul qilishda q o ‘l keladi. H atto k i bu m asalani 
m uh ok am a qilishning im koniyati y o ‘q b o ‘lsa h am , Siz qarshi 
tom onning qaysi ehtiyojlari qondirilishi mumkinligiga qarab harakat 
qilishingiz m um kin. H ar qanday h o latd a h am Siz n izo n i b arta raf 
qilish y o ‘lida dadil qadam q o ‘ya olasiz. H aq iq atan h am boshqa 
odam ning haqiqiy istaklarini qondirishga harakat qilibgina har ikkala 
to m o n n i qoniqtiradigan o ‘zaro m unosabatlarni o ‘rnatish m um kin.
Albatta Siz boshqa odamning ehtiyojlari haqida o ‘ylab, o ‘zingizning 
ehtiyojlaringizni unutishingiz shart emas. Faqat b a ’zan shunday 
holat bo‘ladiki, boshqa odamning ehtiyojlari oldida Sizniki arzimasdek 
b o ‘lib qoladi. Sizning o ‘z xatti-harakatingizni aynan boshqa odamning 
ehtiyojlariga yo‘naltirishingiz, vaqti kelib m unosib taqdirlanishingiz, 
minnatdorchilik javobiga sabab bo‘ladi. Ideal variantda esa Siz har ikkala 
tom onning ehtiyojlarini qondirilishiga erishasiz.
Boshqa holatda esa Siz o ‘zingizning haqiqiy yashirin istak- 
la rin g iz n i ta h lil q ilib , u la rn i q o n d iris h n in g b o s h q a c h a ro q , 
h am m an i q on iq tirad ig an y o ‘llarin i topishingiz m um kin. B itta 
lavozim u ch u n kurashayotgan ikkita xodim m isolida, o'zingizni
67

---

ulardan binning o ‘rniga q o ‘yib k o ‘ring. Ehtim ol Siz yangi lavozim 
bilan bog‘liq og‘ir yukni o ‘z zim m angizga olishni istam assiz, 
lavozimni esa faqat shaxsiy o b ro ‘yingiz, m en sendan kam em asm an
— degan hissiyot tufayli olm oqchidirsiz. Agar shuni tushunsangiz, 
u n d a o ‘z layoqatingizni, hozirgi holatingizni yaxshilash u ch u n
yo'naltirsangiz, nizoli vaziyat h am o ‘z - o ‘zidan b arta raf b o ‘ladi.
D em ak, yashirin, ongsiz istak va xohishlarni bilish h ar qanday 
nizoni bartaraf qilishning eng samarali usuli, bunday bilim ham m aga 
yoki bu istaklarni qondiradigan, yoki xavotirni b arta raf qiladigan 
yechim ni topishga yordam beradi.