Иммунологик тизим


Download 23.2 Kb.
bet3/3
Sana16.09.2023
Hajmi23.2 Kb.
#1679504
1   2   3
Bog'liq
2 5199531930168600624

ЛИМФАТИК ТУГУНЛАР
Буйраксимон шаклга эга булган лимфатик тугунлар лимфатик ирмоги буйича жойлашган булади. Лимфатик тугунларнинг купчилиги чов (корин ва сон ораси) катта томирлари буйлаб кукрак кафаси ва корин бушликларида жойлашади. Улар капсулага уралган хамда лимфоцитларга бой булган паренхимадан таркиб топган. Гематоксиллин-эозин буёгига буялган лимфатик тугуннинг кундаланг кесимини микроскоп остида куздан кечирсак, у кук рангда экани аён булади. Сабаби, унинг таркибида тук кук ядрога эга булган лимфоцитлар куп учрайди. Лимфатик тугун хам пустлок ва мия каватларига эга булади. Бунда лимфоцитлар пустлок кисмида хосил булиб, унинг мия цисмига караб силжийди. Лимфатик тугуннинг пустлоц моддаси тимуснинг пустлок моддасидан фарк кнлади ва асосан, лимфатик фолликуллардан ташкил топади. Бундан ташкари, лимфатик тугунларда эпителиал компонент булмайди. Баданнинг барча кисмидан окиб утадиган лимфа кон айланиш доирасига утишдан олдин лимфатик тугунни кесиб утади. Шунинг учун, лимфатик тугуннинг асосий вазифаларидан бири — майда заррачаларни ва бегона махсулотларни лимфадан четлаштириб узига хос фильтр тизими вазифасини бажаришдан иборат. Бу нарса кончиларнинг лимфатик тугунлари кумир чангининг заррачалари билан тулган эканлигиии аникланганида тасдикланган эди. Лимфатик тугунларнинг яна бир хусусияти усимталар ривожланишида намоён булади. Аникланишича, бирламчи усимтанинг хужайралари купинча лимфатик томирларга тушиб, кейинчалик лимфатик тугунларда тупланади. Шу билан бирга
лимфатик томирлар буйича жойлашган лимфатик тугунлар инфекцион мухитни урганиш чорида купинча шишади. Мана шу ва^тнинг узида улар лимфани бактериялардан озод килиши шубхасиз. Лимфатик тугун иммунологик тизимнинг юкори фаол кисми хисобланади. Юцорнда айтилганидек, у оркали лимфа окиб утади. Бундан ташкари, унда макрофаглар иштирокида турли заррачаларнинг фагоцитози амалга ошади. Т — киллер ва антитана молекулаларинн синтез цилувчи плазматик хужайралар, тугунларда фаоллашган Т ва В — лимфоцитлардан шаклланади. Лимфатик томирларнинг бир цисми капсулага келса, бир кисми унинг дарвоза деб аталадиган жойидан чикади. Иккала турга оид томирлар клапанга эга булгани учун, лимфа улар таркибида оркага караб купала олмайди. Строма лимфатик тугун моддасини ташкил килган булиб, унда озод хужайралар бир ерда ушланиб туради. Строманинг узи хужайра ва хужайрааро моддасидан хосил булади. Строма хужайралари унинг турли кисмларида турлича булгани учун, уларни морфологик ва цитохимик белгилар ёрдамида фарк килинади. Тугуннинг В — лимфоцитларга бой булган кисмларида, масалан, лимфатик фолликулларда, дендрит ретикуляр хужайралар купрок урин олади. Улар фагоцитозда иштирок этмайди, лекин узининг ташки каватида антигенни борлаши мумкин. Лимфатик тугундаги ретикуляр хужайралар синусларни хосил килади. Синус сузи, лотинча бушлик фазони англатади. Бу синуслар лимфани тозалайди. Лимфа чекка синусдан, афферент томирлар буйича, пусилок моддасидаги лимфоцитлардан сингиб макрофаглар ва мия моддасининг синусларига келади, у ердан эса эфферент томирлар ёрдамида чицади. Т ва В – лимфоцитлар лимфатик тугунларда турли анатомик компартмент (булим) ларни ишрол килади. В лимфоцитларнинг йигилган жойи кортикал (тимусдан холи булмаган), яъни пустлок зоналари хисобанади. Тинч холатдаги тугунда улар сферик шаклга эга булиб, бирламчи фолликуллар деб номланади. Антиген ёрдамида амалга ошган В лимфоцитларнинг рагбатланишидан кейин иккиламчи фолликуллар хосил булади. Улар баъзи вактда купайиш марказлари деб хам аталади. Лимфатик тугунда Т — лимфоцитларнинг асосий кисми паракортикал ёки тимусга боглик булган ерда жойлашади . Болаларда баъзи бир сабабларга кура, тимуснинг танкислик холати юзага келса, унинг паракортикал зонасида лимфоцитлар умуман учрамайди. Худди шундай ходисани тимэктомияга учраган сичкон оганизмида хам кузатиш мумкин.
Download 23.2 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling