Individual rivojlanish biologiyasi fani zigota hosil bo’lishidan organizmning tabiiy o’limigacha bo’lgan davrining umumiy qonuniyatlarini o’rganadi

REYTING SAVOLLARI

1. 
   ORGANOGENEZ NIMA?
   
2. 
   ektodermadan qanday organlar hosil bo’ladi?
   
3. 
   neyrulyasiya nima?
   
4. 
   nerv sistemasini hosil bo’lishini ayting.
   
5. 
   Ko’zning rivojlanishini tushuntiring.
   
6. 
   Epidermis va uning hosilalarining rivojlanishini ayting.
   
7. 
   ganglioz plastinkaning vazifalari nimalardan iborat?
   
8. 
   entodermadan hosil bo’ladigan organlarni ayting.
   
9. 
   ovqat hazm qilish organlari rivojlanishini tushuntiring.
   
10. 
    o’pka, jigar , oshqozon osti bezi rvojlanishini ayting.
    
11. 
    mezodermadan hosil bo’ladigan organlarni ayting.
    
12. 
    o’q skeletining rivojlanishini tushuntiring.
    
13. 
    yurak, qon-tomir sistemasining rivojlanishini ayting.
    
14. 
    ayiruv organlari rivojlanishini tushuntiring.
    
15. 
    jinsiy organlar rivojlanishini tushuntiring.
    
16. 
    qo’loyoqlarning rivojlanishini tushuntiring.
    
17. 
    organlar hosil bo’lishida hujayralarning ahamiyatini ayting
    
18. 
    embrion hujayralarda yadro va sitoplazma aloqasi nimalardan iborat.
    
19. 
    embrion hujayralarining o’zaro aloqasi qanday bo’ladi?
    
20. 
    zararli shishlarning embrion rivojlanishiga qanday ta’siri bor?
    
21. 
    jinsiy organlar embrional rvojlanishining muddatlarini ayting?
    
22. 
    embrion rivojlanishiga genlarning qanday ta’siri bor?
    

IX-BOB. HUJAYRA DIFFERENSIASIYASI MEXANIZMI

Differensiasiya deyilganda kelib chiqishi umumiy bo’lgan hujayralarda morfologik fiziologik va funksional jihatdan farqlar paydo bo’lishi jarayonlarining umumiy yig’indisi tushuniladi . Differensiasiya jarayoni rivojlanishning hamma bosqichlarida sodir bo’ladi.Embrion hosil bo’lguncha tuxum hujayra differensiasiyaga uchraydi.Keyinchalik blastula, gastrulyasiya davrlarida organlar hosil bo’lishi va rivojlanishi jarayonida hujayralarning har xil morfologik, fiziologik, biokimyoviy va funksional differensiasiyasi kuzatiladi.Ammo differensiasiya tufayli hujayralar bir- biriga va organizmga qaram bo’lib qoladi. Differensiasiya jinsiy voyaga yetgan organizmda ham sodir bo’ladi va organizm yangilanishining asosini tashkil etadi. Shunday qilib, hujayra differensiasiyasi embrional rivojlanish davridan boshlanadi va bu mexanizm voyaga yetgan organizmdagi hujayralarga ham o’tadi.

Differensiasiya tufayli hujayra xilma-xilligi ortadi va hujayralarning morfologik, fiziologik, biokimyoviy jihatdan farqi paydo bo’ladi. Shuning uchun ularni klassifikasiyalash me’zoni ham hozircha ishlab chiqilmagan. Hujayraning metabolik va funksional xususiyatlari doimo o’zgarib boradi. Eng ishonchli morfologik, fiziologik, biokimyoviy va boshqa testlar asosida umurtqali hayvonlar organizmida yuzdan ortiq differensiallashgan hujayralar tipini aniqlash mumkin. Tuban organizmlarda differensiallashgan hujayralar tip kam, evolyusiya jarayonida organizmlar murakkablashgan sari bu ko’rsatgich ham ortib borgan va organizmlar murakkablashuvining ko’rsatgichi sifatida qabul qilingan. Individual rivojlanish biologiyasi fanining muhim vazifasi qanday mexanizmlar hujayralar o’rtasidagi farqni yuzaga keltirishini va differensiasiya qonuniyatlarini aniqlashdan iborat. Bu muammolar ayni paytda molikulyar genetik va hujayra-to’qima darajasida ishlab chiqilmoqda.