Individual rivojlanish biologiyasi fani zigota hosil bo’lishidan organizmning tabiiy o’limigacha bo’lgan davrining umumiy qonuniyatlarini o’rganadi

Jinsiy va jinsiy ko’payishning gallanishi

Jinsiy ko’payadigan ba’zi organizmlar jinsiy yo’l bilan ko’paymaydi. lekin jinsiy ko’payadigan ayrim organizmlar jinsiy yo’1 bilari ham ko’payadi. Ayinqsa, jinsiy ko’payadigan avlod, jinsiy ko’payadigan avlodni hosil qiladi. Jinsiy ko’payadigan avlod esa o’z navbatida jinsiy ko’payadigan avlodni hosil qiladi. Jinsiy va jinsiy avlodlarning bunday gallanishi har xil turlarda turli davrlarda, ba’zan ma’lum vaqtda amalga oshadi. Jinsiy va jinsiy ko’payish gallanishining bir necha turlari bor:

1. Ko’payishning birlamchi gallanishi. Bunda jinsiy ko’payisli spora hosil qilish bilan gallanadi. Ko’payishning bunday gallanishi sporalilarda, infizoriyalarda, mikrosporidiyalarda, xivchinlilaming va o’simliklarning ba’zi vakillarida uchraydi. Bu holat shu guruhlarning Glogenezida qadimiy (jinssiz) va progressiv jinsiy) ko’payish shakli sifatida saqlanib qolgan.
2. Ko’payishning ikkilamchi gallanishi. Bunda rivojlanish siklning turli boqichlarida hayvon jinssiz, yoki partenogenez va jinsiy yo’llar bilan ko’payadi. Bunday ko’payish kovakichlilarda, bo’g’imoyoqlilarda uchraydi.
Agar hayvon bir marta urug’langan tuxum orqali jinsiy ko’payib, keyingi marta partenogenez yo’li bilan ko’paysa, bunday gallanish. geterogoniya deyiladi. Masalan, jigar quftining sporosistasini embrion bo’laklari rediya, rediya esa serkariya hosil qiladi.
Jinsiy va jinsiy bo’g’inlarning gallanishi, metagenez deyiladi. Masalan, gidrada kurtaklanish va jinsiy hujayralar orqali ko’payish galninib turadi.
Agar hayvon jinsiy voyaga yetmagan (lichinka) holida ko’paysa, bu hodisa, pedogenez deyiladi. Masalan, trematodlar, ba’zi lentasimon chuvalchanglarda bunday ko’payish uchraydi.
Umumam, jinsiy ko’payadigan organizmlar rivojlanish siklida vaqti-vaqti bilan, jinsiy ko’payishi kombinativ o’zgaruvchanlikni yuzaga keltiradi. Bu esa genetik bir xillikni bartaraf etib, turning evolyusion va ekologik imkoniyatlarini oshiradi.
REYTING SAVOllARI

I. Ko’payish nima?

2. Ko’payishning qanday turlari bor? 3. jinsiy ko’payish nima?
4. Bir hujayralilarda jinsiy ko’payishning qanday turlari bor? 5. Ko’p hujayralilarda jnissiz ko’payishning qanday turlari bor? • 6. jinsiz ko’payishning morfo-fiziologik asoslarini ayting. 7. Regenerasiya nima? 8. Regenerasiya turlarini aytib bering. 9. Hujayra ichidagi regenerasiya deganda nimani tushunasiz? 10. Partenogenez nima?
11. Partenogenezning qanday turlari bor?
12. Androgenez va ginogenez nima va ularning amaliy ahamiyatini aytib bering.
13. Jinsiy ko’payish nima?
14. Jinsiy vajinsiy ko’payishning gallanishini aytib bering.

15. 
    Ko’payishnnig qanday ahamiyati bor?
    
16. 
    16. Egizaklar qanday paydo bo’ladi?
    
17. 
    17. Qo’shaloqli mayiblar qanday paydo bo’ladi?