Информатика

8.6-jadval. Bet foni bilan ishlovchi tugmalar
t.r. 
belgisi 
Vazifasi 
1 
Betlarning ostki qismida turli xil yozuvlarni joylashtirish. 
Masalan, qoralama, namuna. Bunda ham tayyor shablonlardan 
foydalanishimiz mumkin. Agar shablonlar sizni qoniqtirmasa, 
[Настраиваемая подложка] buyrug`i orqali yangisini yaratish 
mumkin.
2 
Betning fon rangini tanlash 
3 
Betning chegaralarini formatlash. Masalan, betning atrofida gulli 
naqshlarni o`rnatish.
 

---

355 

 Mustahkamlash uchun savollar. 
1. Matnli hujjat deganda nimani tushunasiz ? 
2. [Ctrl]+[C] tugmasining vazifasini ayting. 
3. Word cho`ntagi bilan qanday ishlanadi ? 
4. Yozuvni tanlash uchun qaysi tugma bosiladi ? 
5. Matnlarni tekislash usullarini ayting. 
6. [Ctrl]+[=] qanday vazifani bajaradi ? 
7. Stil nima ? 
8. Stilni yaratish usulini ayting. 
9. Bet chegaralari qanday formatlanadi ? 
10. Bir betda bir nechta ustun qanday hosil qilinadi ? 
8.3. Ob`yekt va jadvallarni tayyorlash 

Muhim so`zlar: ko`rgazmali va tasvirli ob`yektlar, jadval, bet, titul bet, 
qator, ustun, jadval stili, shablon, formatlash, jadvalda matematik amallar, rasm, 
shakl, WordArt. 

Bilib olasiz: bet shablonlarini o`rnatish, jadval yaratish usullari, 
jadvallarni tahrirlash, jadvalda stil va shablonlardan foydalanish,jadvalga ustun, 
qator qo`shish, matnlarni joylashtirish, jadvalda hisoblashlarni bajarish, 
korgazmali va tasvirli, WordArt, rasm ob`yektlarini joylashtirish va 
tahrirlashlarni.
Wordda ob`yekt va jadvallar bilan ishlash uchun [Вставка] joylashtirish 
lentasidan 
foydalanamiz. 
[Вставка] 
joylashtirish 
lentasida 
wordda 
joylashtiriladigan barcha ob`yektlar bor. Ularga [Страницы] betlar, [Таблица] 
jadval, [Иллюстрации] ko`rgazmali va tasvirli ob`yektlar, [Связи] aloqalar, 
[Колонтитулы] kolontitullar (har betning hoshiyasiga bosilgan yozuvlar), [Текст] 
matnli ob`yektlar, [Символы] belgilar kiradi. Har bir bo`limning vazifasi haqida 
to`xtalib o`tamiz. 

---

356 
1. Betlar bo`limida 3 ta asosiy buyruqlar mavjud. [Титульная страница] titul 
betlar o`rnatish uchun ishlatiladi. Asosan tayyorlangan hujjatning titul betlari 
birinchi varaqda joylashgan bo`ladi. Bu buyruq 
orqali titul betlarni yaratish qulay bo`lib, 10dan 
ortiq tayyor qoliblar bor. Bu qoliblardan biri 
tanlab, titul betning o`zgaruvchan xossalarini 
kiritish lozim. Masalan, hujjatning nomlanishi, 
yil, qisqacha mazmuni va boshqalar. [Пустая 
страницы] bo`sh betlarni joylashtiradi. Kursor 
turgan joriy betdan so`ng yangi bo`sh bet 
joylashtiradi. [Разрыв страницы] betlar orasida 
uzilish o`rnatish yoki yangi bet yaratish. 
2. Jadvallar bo`limidan hujjatda turli 
usullar bilan jadval o`rnatish, chizish mumkin. 
Bu bo`limda asosan 1 ta buyruq bo`lib, unga sichqoncha bosilganda ekranda 
muloqot oynasi hosil bo`ladi (8.4-rasm). Muloqot oynasida jadvalni 6 xil usulda 
yaratish yo`llari ko`rsatilgan. 1- usul – bu jadvaldagi qator va ustunlar soni bilan 
yaratiladi. Bu usul bilan 10x9 o`lchamli jadvalgacha yaratish mumkin. Buning 
uchun kerakli qator va ustunlar soni tanlanadi va hujjatda jadval hosil bo`ladi. 
Masalan, 5x5 yani 5 qator va 5 ta ustunli jadval yaratish talab qilingan bo`lsin. 
Buning uchun sichqoncha yordamida 5 ta qator va 5 ta ustun tanlanadi. 
Jadvallarning qator va ustunlari avtomatik ravishda yaratiladi. 2- usul – [Вставить 
таблицу] jadval qo`yish bo`lib, ixtiyoriy o`lchamdagi jadvalni yaratish 
imkoniyatini beradi. Bu buyruq tanlanganda ekranga [вставка таблицы] muloqot 
oynasi chiqadi. Muloqot oynada jadvalning va qator, ustunlarning o`lchami 
tanlanadi. 3- usul – [нарисовать таблицу] jadval chizish bo`lib, tanlanganda 
kursor o`rnida qalam hosil bo`ladi. Qalam bilan ixtiyoriy jadvalni chizish mumkin. 
Bu usulda avval jadvalning chegarasi chiziladi va qator, ustunlar ketma-ket 
chiziladi. 4- usul – [преобразовать в таблицу] jadvalga akslantirish bo`lib, 
ma`lum bir qoida asosida yozilgan matnlarni jadval ko`rinishiga o`tkazish. Matnni