Informatika va axborot

36-DARS. DELPHI DASTURLASH MUHITI 
 
1. Delphi interfeysi
quyidagi bo‘limlardan iborat: 
1. Sarlavha satri. 
2. Asosiy menyu. 
3. Jihozlar paneli. 
4. Boshqarish obyektlari (komponentalar) panellari. 
5. Boshqarish obyektlari brauzeri. 
6. Boshqarish obyektlari (obyektlar) inspektori. 
7. Yaratilayotgan 
ilova oynasi (forma). 
8. Yaratilayotgan 
ilova kodi. 
Delphi
muhiti 
oynasining sarlavha satri 
standart ko‘rinishga ega 
bo‘lib, unda ilovaning 
nomi, 
unda 
yaratilayotgan 
loyiha 
nomi 
va 
oynani 
yashirish, 
o‘lchovini 
o‘zgartirish 
va 
uni 

---

84 
yopish uchun xizmat qiladigan uchta tugma joylashgan. 
2. Delphining asosiy menyusi
11 ta bo‘limdan iborat bo‘lib, ular 
quyidagilardir: 
1. 
File
(Fayl). 
2. 
Edit
(Tahrirlash). 
3. 
Search
(Qidiruv).
4. 
View
(Ko‘rinish).
5. 
Project
(Loyiha). 
6. 
Run
(ishga tushirish). 
7. 
Component
(Boshqarish obyektlari). 
8. 
Database
(Ma’lumotlar ombori). 
9. 
Tools
(Jihozlar). 
10. 
Window
(Oynalar). 
11. 
Help
(Yordam). 
3. 
Delphi
Uskunalar paneli va obyekt (komponenta)lar paneli.
 
Uskunalar panelida ko‘p ishlatiladigan buyruqlarning tugmalari joylashgan 
bo‘lib, bu ularni asosiy menyuga kirmasdan ishlatish imkonini beradi. 
Jihozlar panelida o‘ndan ortiq tugmalar bo‘lib, ularga yangilarini qo‘shish, 
ba’zilarini olib tashlash mumkin.
Komponenta deb yaratilayotgan ilovaga joylash uchun mo‘ljallangan 
turli boshqarish elementlari (obyektlar)ga aytiladi. Vizual dasturlash shu 
boshqarish elementlarini ilova oynasiga joylash va uning xossalarini 
o‘zgartirish orqali amalga oshiriladi. 
Delphi
da yuzlab boshqarish 
elementlari bo‘lib, ular yigirmadan ortiq komponentalar paneliga joylab 
chiqilgan.