Informatika va axborot

Tuzilmalashtirilmagan – bu ma’lumotlarni tasvirlash usuli haqida 
kelishuv bo‘lmasa, u holda ular tuzilmalashtirilmagan deyiladi.
Tuzilmalashtirilgan – bu ma’lumotlarni tasvirlash usullari haqidagi 
kelishuv bo‘lsa, u holda ular tuzilmalashtirilgan deyiladi.
Ma’lumotlarni tuzilmalashtirilmaganiga quyidagicha misol keltirish 
mumkin: o‘quvchi (Familiyasi, ismi, otasining ismi, yashash manzili, 
telefon raqami) haqidagi axborotdan iborat ma’lumotlarga quyidagicha 

---

45 
yozilgan axborotni ko‘rsatish mumkin: Familiyasi – Nazarov, Ismi – Nodir, 
Otasining ismi – Axmedovich, Yashash manzili – Navoiy shahar, Telefon 
raqami [phone]. 
Ushbu ma’lumotlarni jadval ko‘rinishga keltirsak tuzilmalashtirilgan 
ma’lumotga aylanadi: 
T/r Familiyasi 
Ismi 
Otasining 
ismi 
Yashash manzili 
Telefon raqami 
1. Nazarov 
Nodir 
Axmedovich 
Navoiy shahar 
[phone] 
SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
 
1. Ma’lumotlar ombori deganda nimani tushunasiz? 
2. MOning modeli haqida ma’lumot bering? 
3. Tuzilmalashtirilgan ma’lumot deganda nimani tushunasiz? 
4. Sinfingizdagi o‘quvchilarning familiyasi, ismi, tug‘ilgan yili, telefon 
raqami, fanlardan olgan baholari bo‘yicha tuzilmalashtirilmagan 
ma’lumotlarni shakllantiring. 
UYGA VAZIFA
1. 10-sinf darsliklarining mualliflari va chiqgan yili bo‘yicha 
tuzilmalashtirilmagan ma’lumotlarni shakllantiring. 
2. Sinfingizdagi o‘quvchilarning familiyasi, ismi, tug‘ilgan yili 
bo‘yicha tuzilmalashtirilgan ma’lumotlarni shakllantiring. 
21-
DARS. MA’LUMOTLAR OMBORINI BOSHQARISH 
TIZIMLARI
MOni tashkil qilish, ularga qo‘shimcha ma’lumotlarni kiritish va 
ma’lumotlardan foydalanish uchun maxsus MOlar bilan ishlaydigan 
dasturiy ta’minotlar yaratilishi zarur bo‘ladi. Bunday dasturlar majmuasi 
ma’lumotlar omborini boshqarish tizimlari deb yuritiladi.