Ingenerlik geodeziyasi


3 3.2.3. O`lchashlar anqligini baholashda qo`llaniladigan mezonlar


Download 4.35 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/81
Sana18.11.2023
Hajmi4.35 Mb.
#1785691
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   81
Bog'liq
Ingenerlik geodeziyasi

  


7
3
3.2.3. O`lchashlar anqligini baholashda qo`llaniladigan mezonlar  
Geodeziyada bajarilgan o`lchashlar sifatini baholashda o`rtacha xatolik (θ), 
ehtimoliy xatolik (r), o`rta kvadratik xatolik (m), mutlaq
(absolyut) va nisbiy xatoliklar qo`llaniladi. Tasodifiy xatoliklar absolyut qiymatlarining 
arifmetik o`rtachasi o`rtacha xatolik deyiladi, ya`ni
bunda 
(3)
Ehtimoliy xatolik deb tasodifiy xatolikning shunday qiymatga aytiladiki, undan 
absolyut miqdorlari bo`yicha katta yoki kichik xatoliklar baravar uchrashi mumkin.
(4)
O`rta kvadaratik xatoliklar qiymat K.F.Gauss tomonidan tavsiya etilgan quyidagi 
formulada hisoblanadi:
(5)
bunda [∆
2
]= ∆
2
1
, + ∆
2
2
+... + ∆
2
n
; ∆
l
= x
l
- X(l = 1, 2, 3,..., n), ∆
l
- haqikiy xatoliklar, X- 
o`lchanayotgan kattalikning haqiqiy (aniq) qiymat, x
l
— kattalikni o`lchash natijalari.
O`rta kvadratik xatolik o`lchash aniqligini baholashning eng ishonchli mezoni bo`ladi, 
chunki uning qiymatga bajarilgan o`lchash sifatini aniqlaydigan absolyut qiymatlari 
katta xatoliklar kuchli ta`sir etadi, o`lchashlar soni nisbatan katta bo`lmaganda ham 
o`rta kvadratik xatolik etarli ishonchlilik bilan hisoblanadi, agar u yuqorida sanalgan 
to`rt xossaga bo`ysunsa, uning chekli qiymatni.
(6)
Formulada hisoblash mumkin, u holda 1000 ta xatolikdan uchtasi bu chekdan 
ortadi.
Geodezik o`lchashlarni bajarish bo`yicha texnik instrukstiyalarda yo`l qo`yarl ixatolik.
(7)
O`lchashlar xatoliklari normal taqsimot qonuniga bo`yso`nganda o`rta kvadratik 
va o`rtacha xatoliklar orasida quyidagi bog`liklik mavjud:
(8)


7
4

Download 4.35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   81




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling