Innovaciyalar ministirligi

1.8-súwret. Altınkóz.
Proktotrupoidlar — Proctotrupidae. Proktotrupoidlar bas shańaraǵına tiyisli jaydaqshilardıń geypara túrleri topıraqta jasawshı qónǵizlardıń lishinkaları jatıpisheri esaplanadı. Ulardıń ólshemi ortasha 5 mm. Zıyanlı xasvaga qarsı biologiyalıq gúresde paydalanıladı.
Tegis telenomus (T. laeviusculus Ratz.) — bul tur úndew ipakchisiga qánigelesken bolıp, ulardıń máyekleri menen azıqlanadı. Urǵashıları jaz ayınıń baslarında xojayın máyeklerine óz máyekin qóyadı, lishinkasi bolsa quwırshaqlanishgacha rawajlanıp, keyin tınım dáwirine ótedi. Jatıpisher quwırshaqlanıw aldından máyekinde qıslap shıǵadı hám halqalı ipakchınıń máyekin 95-98 % ke shekem nabıt etedi. Bir jılda bir áwlad beredi. Urǵashısı 60-70 danaǵa shekem máyek qóyadı. Lishinkasınıń rawajlanıwı 60-90 kún dawam etedi hám 4 ret qabıq taslaydı.


II.BAP. ZÍYANKES SHIBIN-SHIRKEYLERGE QARSÍ GÚRESIW IS-ILAJLARÍ
2.1. Ózbekstanda zıyankes shıbın-shirkeylerge qarsı islenip atırǵan ilajlar
Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesiniń 2021-jıl 4-mart sánesindegi “Ámeldegi jer maydanlarınan nátiyjeli paydalanıw hám 2021-jıl ónimi ushın awıl xojalıǵı eginlerin aqılǵa say jaylastırıw tuwrısında”gi 121-sanlı sheshimine muwapıq, Tashkent wálayatında 2021-jıl ónimi ushın 72 mıń gektardan artıq maydanda ǵóza kútim etińip atır.
Bárshemizge ekenin aytıw kerek, dúnya dıyxanchiligida hár jılı jetiwtiriletuǵın eginlerdiń kesellik, zıyankes hám de shıbın-shirkeyler menen zıyanlanıwı baqlanadı hám olarǵa qarsı gúresiw maqsetinde kóplegen aqshalar sarplanadı.
Bul sıyaqlı jaǵdaylardı aldın alıw maqsetinde, Respublikamızda da ósimlik zıyankesleri hám shıbın-shirkeylerine qarsı gúres jumısları alıp barılmaqta. Bul ilajlardıń maqul túsetuǵın múddet hám normalarda, sapalı ámelge asırılıwı “Ózagroinspeksiya” tárepinen turaqlı qadaǵalaw etip barılmaqta.
Atap aytqanda, “Ózagroinspeksi”yanıń Tashkent wálayatı basqarması tárepinen ǵóza maydanlarında zıyankes hám shıbın-shirkeylerge qarsı gúresiw jumısları búgingi kúnde tolıq qadaǵalawǵa alınǵan.
Atap aytqanda, wálayatda zıyankes hám shıbın-shirkeylerge qarsı biologiyalıq gúres jumısların ámelge asırıw maqsetinde 37 dana biolaboratoriyalar iskerligi islengen. Usı biolaboratoriyalar tárepinen máwsim dawamında 426, 4 kg trixogramma, 266, 3 mln dana brakon hamda 360, 7 mln dana oltinkóz islep shıǵarılıwı joybarlastırılǵan bolıp, búgingi kún jaǵdayına 90 % trixogramma, 73 % brakon va 72 % oltinkóz bioónimleri islep shıǵarılıp, ǵóza maydanlarına tarqatılǵan.
Bunnan tısqarı, wálayatda zárúr jaǵdaylarda ǵóza zıyankes hám shıbın-shirkeylerine qarsı gúresiw jumısların aparıw ushın ximiyalıq qurallar rezervin jaratıw jumısları da Inspeksiyanıń wálayat basqarmasınıń tolıq qadaǵalawında. wálayatda awıl xojalıǵı eginlerin jetistiriwde zıyankes hám shıbın-shirkeylerge qarsı gúresiw boyınsha bioónimleri islep shıǵarılıwı hám de ximiyalıq qurallar rezerviniń jaratılıwı, saqlanıwı hám qóllaw jumısları ústinen “Ózagroinspeksiya”niń Tashkent wálayatı basqarması hám de rayon bólim inspektorları tárepinen turaqlı qadaǵalaw ilajları ámelge asırılıp, ótkerilgen qadaǵalaw ilajları dawamında, jol qoyılǵan kemshilikler va nızam buzılıw jaǵdayları maydanınan belgilengen tártipte tásir ilajları qollanılıwı hám anıqlanǵan qáte-kemshiliklerdiń jónge salıw etiliwi támiyinlenip atır.