Innovatsiyalarning mohiyati va xususiyatlari

Frascati qo‘llanmasi. 1963-yil iyun oyida OECD ekspertlari NESTI (ilmiy va texnologik ko‘rsatkichlar bo‘yicha milliy ekspertlar) deb nomlangan guruh bilan uchrashdilar. Uchrashuv Italiyaning Frascati shahridagi (Rim viloyati) Villa Falconierida bo‘lib o‘tadi. Ushbu uchrashuv natijasi sifatida Frascati ya’ni, rasmiy ravishda ilmiy tadqiqotlarni baholash va eksperimental ishlab chiqishni baholash bo‘yicha amaliy standartlari deb nomlangan qo‘llanmasi yaratiladi. Shuni ta’kidlash kerakki, hujjatni yaratishda asosiy rolni innovatsiyalar nazariyasining zamonaviy mafkurachilaridan biri Kristofer Freeman o‘ynagan. Shundan beri hujjat bir necha bor qayta nashr etildi. Oxirgi marta 2002-yilda 6-nashri chiqarildi.
Frascati qo‘llanmasi ilm-fan va texnologiyalarning iqtisodiy taraqqiyotdagi rolini tushunish uchun zarur asoslarni taqdim etadi. Hujjatda keltirilgan ta’riflar (xususan, asosiy tadqiqotlar, eksperimental tadqiqotlar, tadqiqotchilar, texnik xodimlar, yordamchi xodimlar) xalqaro e’tirofga sazovor bo‘ldi va fan va texnologiya siyosatini muhokama qilish uchun umumiy til bo‘lib xizmat qildi.
Oslo rahbariyati. Innovatsiyalarning mohiyati doimiy ravishda o‘zgarib turadi, shuning uchun ushbu o‘zgarishlarni aks ettiruvchi zamonaviy ko‘rsatkichlarga doimo ob’ektiv ehtiyoj mavjud bo‘ladi. 1980-1990-yillar davomida innovatsiyalarni tahlil qiladigan analitik modellarni yaratish bo‘yicha ulkan ishlar amalga oshirildi. 1992-yilda Oslo qo‘llanmasining birinchi nashri sanoatda sodir bo‘layotgan texnologik mahsulot va texnologik yangiliklarga bag‘ishlangan holda yaratildi. Qo‘llanma biznes sohasidagi innovatsiyalarning mohiyati va ta’sirini keng miqyosda baholash uchun muhim vositaga aylandi, xususan Yevropa Komissiyasining innovatsiyalar to‘g‘risidagi hisoboti tuzildi. 1997-yilda xizmatlar sohasini o‘z ichiga olgan Oslo qo‘llanmasining ikkinchi nashri chiqdi. OECD va Eurostat tomonidan birgalikda nashr etilgan uchinchi nashr 2005-yilning oktabr oyida chiqdi. Mazkur nashr marketing va ishlab chiqarish yangiliklarini hamda texnologiyaga aloqador bo‘lmagan yangiliklarni qamrab oldi.
So‘nggi 40 yil ichida NESTI mutaxassislari “Frascati oilasi” deb nomlangan bir qator hujjatlar yaratdilar, uning tarkibida: tadqiqot va rivojlantirish (“Frascati Guide”), innovatsiya (“Oslo Guide”), inson resurslari (“Kanberra qo‘llanmasi”) bo‘yicha ko‘rsatmalar hamda to‘lovlar va patentlarning texnologik balansi mavjud.