Intelektual boshqaruv va kompyuter tizimlari

Nazorat savollari: 
1) AS texnik holati deb nimaga aytiladi? 
2) AS ishlash qobiliyati deb nimaga aytiladi? 
3) ASda qanday texnik holat ko‘rsatkichlari mavjud? 
№3 Laboratoriya mashg‘uloti (2 soat)
Mavzu: Ekspotentsial usuli yordamida zaxiralash ishonchliligini hisoblash. 
Ishdan maqsad: Avtomatik sistemalarni ishonchlilik ko‘ratkichlarni 
aniqlashda statsionar va nostatsionar oqimlar uchun puasson tenglamasini o‘rganish 
va uning ahamiyatini belgilash 
Asosiy qism: Tabiat va texnikada sodir bo‘layotgan jarayonlarni ikki katta 
guruhga bo‘lish mumkin: 
 1. Funksional bog‘lanish bilan aniqlanadigan jarayonlar; 
2. Tasodifiy (ehtimoliy) jarayonlar. 
Ehtimoliy jarayonlar ko‘pgina o‘zgaruvchan omillar tasirida sodir bo‘ladi, 
ularning miqdori ko‘pincha nomalum bo‘ladi. Shuning uchun ehtimoliy (tasodifiy) 
jarayonlarning natijalari har xil son miqdorlariga ega bo‘lib, tasodifiy sonlar deb 
ataladi. Masalan, bir buzilishga to‘g‘ri keladigan yo’l tasodifiy son hisoblanadi va 
ko‘pgina omillarga bog‘liq: detallarning dastlabki sifatiga, ularga berilgan ishlovning 
aniqligiga; yig‘ish sifatiga: TXK va JT sifatiga; ishchilar malakasiga; ekspluatatsion 
materiallar sifatiga; ekspluatatsiya sharoitlariga va h.k. Tasodifiy sonlarga biror 
nosozlikni bartaraf qilish mehnat hajmi, materiallar sarfi, texnik holati 
parametrlarining malum vaqtlardagi miqdori va h.k. ham kiradi. 
Avtomatik vositalari texnik ekspluatatsiyasini yuqori sifatda olib borish uchun 
ularning texnik holati o‘zgarishining qonuniyatlarini bilish kerak. 

---

9 
Tasodifiy sonlarning taqsimlanish xarakteristikalari: 
a) 
o‘rtacha arifmetik miqdor - 

L
; 
b) 
o‘rtacha kvadratik chetlanish - 

; 
Bu kattalik tasodifiy son yoyilish ko‘lami o‘lchovi sifatida ishlatiladi; 

- chetga chiqishlar kvadrati o‘rtacha sonining kvadratli ildizi 
v) 
dispersiya - 

(
D


); 
g) 
variatsiya koeffisienti- V;
d) tasodifiy son ehtimolligining zichligi f(L) (masalan, buzilish ehtimolligining 
zichligi) - vaqtning kichik birligi davomida agregat yoki detalning almashtirishsiz
ishlagandagi buzilish ehtimolligini belgilovchi funksiyadir. 
Agar L yo‘lga to‘g‘ri keladigan buzilish ehtimolligi 
,
)
(
)
(
0
N
L
m
L
F

(1) 
bo‘lsa, uni agar N
0
=const sharoitida differensiallasak 
,
1
)
(
0


dm
dL
N
L
f
(2) 
yani buzilish ehtimolligi zichligini olamiz bunda dm/dL buzilishlar sonining 
o‘sish tezligi. 
),
(
)
(
L
F
L
f

(3) 
bo‘lgani uchun (F(L) ning differensiali bo‘lgani uchun) 




L
dL
L
f
L
F
,
)
(
)
(
(4)