Internet tarixi 2015-yildagi mamlakatlar aholisiga nisbatan internet foydalanuvchilari soni Internet

Ekran terminallari[tahrir | manbasini tahrirlash]
1960-yillarning oʻrtalarida IBM/360 tizimining paydo boʻlishi bilan ekranli kompyuter terminallari ommaviy ravishda kiritila boshlandi va interaktiv koʻp terminalli vaqt almashish tizimlari rivojlana boshladi. Xususan, 1964-yilda IBM 2250^[en] terminali taqdim etildi, unda gipermatn va yengil ruchka ishlatildi^[9]. Terminallar maʼlumotlar markazidan tashqarida joylashgan boʻlishi mumkin, ular butun korxona boʻylab tarqalgan. Hisoblash quvvati toʻliq markazlashgan boʻlsa-da, maʼlumotlarni kiritish va chiqarish kabi baʼzi funksiyalar taqsimlandi.
MERIT[tahrir | manbasini tahrirlash]
Michigan shtati va Milliy fan jamgʻarmasi koʻmagida uchta Michigan universitetini birlashtirgan tarmoq 1971-yil yanvar oyida ishga tushirildi. Keyinchalik tarmoqqa boshqa universitetlar qoʻshila boshladi va 1984-yilda uning asosida NSFNET tashkil etildi.
SSSR — AQSh[tahrir | manbasini tahrirlash]
1972-yilda ikki davlat „Soyuz“ — „Apollon“ kosmik kemalarining birgalikdagi uchish dasturini ishlab chiqishga kirishdilar (1975). Buning uchun har ikki davlatning barcha jalb qilingan kosmik institutlari oʻrtasida raqamli maʼlumotlarni uzatish tarmogʻi yaratildi. Tarmoq kosmik kemalarning trayektoriyalarini hisoblash uchun zarur boʻlgan maʼlumotlarni uzatdi^[10]. Ikki mamlakat oʻrtasidagi keyingi raqamli hamkorlik 1972-yilda SSSR va AQSh tomonidan global ilmiy almashinuv markazi sifatida tashkil etilgan Avstriya Xalqaro Amaliy Tizimlarni Tahlil Instituti (IIASA / MIPSA) atrofidagi telekommunikatsiya faoliyatida namoyon boʻldi. 1982-yilga kelib, SSSRda MIPSA orqali paydo boʻlgan Amerika tarmoqlari va Academset oʻrtasida muntazam telefon aloqasi (X.25) oʻrnatildi, buning uchun VNIIPAS maxsus yaratilgan. Darhol UNIDO va SSSR Fan va texnika davlat qoʻmitasi oʻrtasida kompyuter tarmogʻi orqali qishloq xoʻjaligi biologiyasi sohasidagi axborotni ilmiy almashish boʻyicha kelishuvga erishildi^[11]. 1982-yilda SSSR va AQSh fuqarolari oʻrtasida birinchi Moskva-Kosmos-Kaliforniya telekonferensiyasi boʻlib oʻtdi, uni tashkil etish uchun sunʼiy yoʻldosh orqali VNIIPAS raqamli ulanish ishlatilgan. 1983-yilda VNIIPAS va amerikalik Jorj Soros tuzilmalari SFMT raqamli aloqa provayderini (1990-yildan — Sovam Teleport) tashkil etdi, u 1989-yildan beri SSSR va Rossiya Federatsiyasi bank tizimi uchun SWIFT raqamli bank tarmogʻi provayderiga aylandi. SSSR parchalanishi fonida, Sovet hududida raqamli aloqaning keng nodavlat taqsimoti oʻz-oʻzidan paydo boʻlgan Relcom tarmogʻi orqali boshlanadi, u oʻz ishida „Soyuz-Apollon“ loyihasidan Moskva avtomat telefon stansiyalarida qolgan T1 uskunasidan foydalanadi. Bunga parallel ravishda, 1990-yildan beri sovet odamlari AQShda ixtiro qilingan Fidonet hunarmandchilik tarmogʻiga xususiy ravishda qoʻshila boshladilar.