Интернет тизими хакида асосий тушунчалар


Download 130.5 Kb.
bet1/11
Sana17.06.2023
Hajmi130.5 Kb.
#1548978
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
Internet


Интернет тизими хакида асосий тушунчалар


Интернет деб аталган электрон маълумотлар узатиш тизими кайсидир бир инсоннинг икки компьютерни бир-бири билан улаб, маълумот узатиш мумкинлигини исботлагандан сўнг пайдо бўлди десак хеч хам муболаГа килмаган бўлар эдик. Дунг микгсидаги хисоблаш тармоГининг илк модели худди шу тарзда вужудга келди ва шиддат билан ривожланиб кетди. Курраи заминнинг деярли барча давлатлари худудларида мавжуд бўлган ўргимчаксимон маълумот алмашиниш ва хисоблаш тармоГи (World Wide Web) планетамизнинг исталган жойидаги инсонлар билан актив мулокот килишга имкон беради ва бу билан хилма-хил мамлакатлардаги турфа хил инсонларга улар орасидаги сигсий, маданий, иркий, диний ва жуГрофий фаркларга карамай, эркин мулокот килиш имконини беради. Бу эса ўз навбатида информацион фазодаги туб маънодаги виртуал информацион эркинликка олиб келади ва ушбу доирада хур фикрлашга кенг имкониятлар яратади. Бу маънода биз хозир келажакда шахс эркинлигига катта имкониятлар яратадиган туб маънодаги ва озод информацион жамият ташкил бўлиши хамда ривожланиши боскичидамиз десак асло янглишмаган бўлар эдик. Инсонлар ушбу «виртуал» мулокот воситасининг ахамияти ва унинг инсоният жамиятининг ривожланишига революцион ва эволюцион таъсирини яна кўп марта фикрлаб хамда чукур мулохоза килиб кўрадилар. Интернет жамиятнинг ривожланишида ва бу билан боГлик хилма хил имкониятлар хосил бўлишида жуда катта ахамиятга молик бўлиши хакида шубхаланмаса хам бўлади. Мисол сифатида куйидаги диккатга сазовор ракамлар ва маълумотларни келтиришимиз мумкин. Оммабоп маълумот олиш ва узатиш воситаси сифатида 50 миллионлик фаол мижозларни тўплаш учун радиога 30 йил, телевиденияга эса 13 йил кетган бўлса, худди шу натижага эришиш учун интернетга атиги 4 йил зарур бўлди холос. Бундан бугн хам интернет оммавий ахборот воситалари орасида энг олдинги ўринлардан бирини эгаллаб туриши аниклиги унинг ривожланиши ва амалда кўлланиши имкониятларидан яккол кўриниб турибди. Бугунги кунда интернет тармоГи кўринишидаги киберфазо 120 миллиондан ортик хилма хил турдаги компьютерларни бир бири билан бирлаштириб турган холда уларнинг самарали ишлашини таъминлаб турибди. Узбекистонда хам интернет тармоГига уланган компьютерларнинг сони кун сайин ўсиб, фойдаланувчилар микдори хам ортиб бормокда. Мактабларда, олий ўкув юртларида, хилма хил турдаги лицейларда, коллежларда ва бошка турдаги ўкув муассасаларида интернетдан фойдаланишни ўрганиш дарслари ташкил этилган ва ўкувчи-талабалар уни катта кизикиш билан ўрганмокдалар. Нега инсонлар интернет билан ишлашга бунчалик кизикадилар, деган саволга жавоб бериш учун ундан фойдаланиб хосил килинагтган имкониятлар билан боГлик бир канча мисоллар кўриб чикамиз. Буни интернетдаги «Рамблер» деб аталган русийзабон информацион система билан содда усулда таништиришдан бошлаймиз. Уни катта шахарнинг катта бир майдони сифатида тушуниб, ундан бир канча хар хил номланган кўчалар хилма хил томонларга таркалиб кетган деб фараз килсак, кўчаларнинг бири спортга кизикканлар учун, иккинчиси таълимга кизикувчилар учун, кейингиси санъатга ишкибозлар учун, яна бири ишга кириш учун имконият кидирувчилар учун ва хакозолар десак бўлади. Сиз факат нимани танлаганингизни тегишли адресни терган холда аниклашингиз лозим бўлади холос. Ушбу электрон кўчаларда хилма хил рангларда виртуал рекламалар – баннерлар товланиб турган бўлади. Танишув клублари, янги хажвиялар, туристик бюролар, виртуал казинолар ва шунга ўхшаш кизикарли имкониятлар сизда интернет билан ишлашга яна хам катта иштигк хосил килади. Керакли электрон адресларни билмаган кимсаларга рамблер маълумотлар бюросини таклиф килади ва ундан жуда кўп хил маълумотлар олиш имконияти яралади. Масалан, «ключевые слова» дарчасида «курс доллара» сўзини терсангиз, сизга ўша захоти бундай маълумотлар олиниши мумкин бўлга бир канча сайтларнинг электрон адреслари кўрсатилади. Агар интернетда ишловчида бироз бўш вакт бўлса, унда хилма хил жойларга сагхат килиш имконияти яралади. Бундай сагхатни масалан http://www.fourmilab/ch бошласак, тегишли тугмачаларни туртиш оркали космосга сагхат килишимиз мумкин. Экранда ернинг геостационар йўлдоши оркали берилагтган тасвирини реал вакт режимида кўришимиз мумкин. Материклар, океанлар, денгизлар, ўрмонлар ва дарглар сизнинг копьютерингиз экранида мухайё бўлади. Курсордан фойдаланиб ер шарининг тескари томонини кўришга харакат киламиз. Масофани кискартириб, уни 100, 50, 30 километр баландликдан бўлган холатларга олиб келамиз. Катта шахарларнинг кўчалари аник кўрина бошлайди. Афсуски, хозирги ер йўлдошларидаги телекамераларнинг имкониятлари 10 километр баландликдан кўришгагина имкон беради холос, акс холда компьютер экранида ўзингизнинг уйингизни кўриш имкони хам яратилар эди албатта. Интернет тармоГида шундай адреслар хам мавжудки, улар ёрдамида 2 метргача аникликда космик суратлар хам олиш мумкин. Демак, ушбу расмлар оркали машинанинг маркасини аниклаш, дала ховлингизнинг расмини олиш гки хохлаган жойнинг суратини олиш мумкин. Лекин бу хилдаги сайтлар пуллик хизмат турларига киради. Агар ердаги фаолият турлари билан кизиксангиз, www.odci.gov/cia/ciakids/index.html сахифасига киришингиз ва бошлангич жосуслар мактаби сабокларини олишингиз мумкин. Ушбу сайт марказий разведка бошкармаси томонидан ташкил килинган бўлиб, бу сохада малакали кадрлар тайёрлашни кўзда тутади. Соха бўйича малакали мутахассислар ўз тажрибаларини ўртоклашиб, бу касбнинг кизикарли томонларни тушунтирадилар ва амалий иш ўйинларини таклиф киладилар. Англияда эса молиявий ишлар бўйича он-лайн (бевосита) суд ўз ишини бошлади. Бунинг учун Money Claim Online cайтига кириб, ўзингиз ва жавобгар билан боГлик маълумотларни ва маблаГ микдорини киритиш лозим бўлади. Уша куннинг ўзидагк ушбу мурожаатни суд кўриб чикади ва тегишли карор кабул килинади хамда ушбу карор жавобгарга оддий почта оркали жўнатилади.
Хозирги пайтда кўпгина ташкилотлар тўлик тушуниб етдиларки, интернетда ўз сайтларини ташкил этмаслик ушбу киберфазода мавжуд бўлмасликка олиб келади ва демак бундай ташкилот ривожланишдан нафакат анча, балки жудаям оркада колади. Шунинг учун хам интернетни инсоният жамиятининг янги информацион яшаш мухити деб тушунадилар.

Download 130.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling