I(q-q). indd

VI bap. Jaqti’li’qti’n’ tarqali’wi’, shag’i’li’si’wi’ ham si’ni’wi’
6*.
 Adam vertikal asi’lg’an aynag’a qarap turipti’. Adam aynadan uzaqlasqan sayi’n 
woni’n’ denesinin’ aynada ko’rinetugi’n boleginin’ u’lkenligi wo’zgere me? Ju-
wapti’ si’zi’lma si’zi’p tu’sindirin’ ha’m ta’jiriybede tekserip ko’rin’.
7*. 
Diywalg’a biraz qi’yalati’p asi’p qoyi’lg’an aynag’a adam qarap turi’pti’. 
Adamni’n’ aynadag’i’ su’wretin si’zi’n’. Adam wo’zinin’ denesinin’ qanday 
bo’limin ko’redi?
8.
 Ne ushi’n jali’nni’n’ qasi’nda woti’ri’p woni’n’ arg’i’ ta’repindegi buyi’mlardi’ 
terbelip ati’rg’anday yetip ko’remiz?
9.
 Ne ushi’n aspan denesinin’ gorizontal biyikligin wo’lshegenimizde wonin 
haqi’yqi’y ma’nisine qarag’anda u’lkenirek ma’nisti tabami’z?
10.
 Nur shiyshenin’ betine 40° mu’yesh asti’nda tu’skende da’slepki bagdari’nan 
qanday mu’yeshke awi’sadi’? Almazdi’n’ si’rti’na tu’skende ne?
11.
 Suwdi’n’ asti’nda turg’an adamg’a Quyash nurlari’ suwdi’n’ betine 60° mu’yesh 
asti’nda tu’sip ati’rg’anday seziledi. Quyashti’n’ gorizonttan mu’yesh biyikligi 
qanday?
12.
 Nur suwdi’n’ betine 40° mu’yesh asti’nda tu’spekte. Si’ni’w mu’yeshi tap son-
day boli’wi’ ushi’n nur shiyshenin’ si’rti’na qanday mu’yesh asti’nda tu’siwi 
lazi’m?
13.
 Qanday halatlarda tu’siw mu’yeshi si’ni’w mu’yeshine ten’ boladi’?
14.
 Nur suwdan shiyshege wo’tedi. Tu’siw mu’yeshi 35° qa ten’. Si’ni’w mu’yeshin 
tabi’n’.
15. 
Si’ni’w mu’yeshi tu’siw mu’yeshinen 2 yese kishi boli’wi’ ushi’n nur shiyshenin’ 
betine qanday mu’yesh asti’nda tu’siwi lazi’m?
16.
 Si’ng’an nur shag’i’li’sqan nurg’a perpendikulyar boli’wi’ ushi’n nur shiyshege 
qanday mu’yesh asti’na tu’siwi lazi’m?
17.
 Nurdi’n’ suw betine tu’siw mu’yeshi si’ni’w mu’yeshinen 10° u’lken. Tu’siw 
mu’yeshin tabi’n’.
18.
 Stoldi’n’ u’stine keseni qoyi’p, woni’n’ ishine ten’ge sali’n’. Keyin stoldan kese-
nin’ sheti ten’geni tosi’p turatug’i’nday yetip uzaqlassi’n. Yendi basi’n’i’zdi’ 
qi’ymi’ldatpay turi’p sherigin’izden kesege suw quyi’wdi’ iltimas yetin’. Ten’ge 
ja’ne ko’rinip qaladi’. Si’zi’lma si’zi’p bul qubi’li’sti tu’sindirin’.
19*.
 Bala suwdi’n’ asti’na 40 sm shuqi’rli’qta jatqan buyi’mg’a tayaqti’ tiygiziwge 
ha’reket yetpekte. Yeger bala ani’q tuwri’lap, tayaqti’ suwdi’n’ betine 45° mu’yesh 
asti’nda qozg’asa, tayaq buyi’mnan qansha arali’qta suwdi’n’ tu’bine tiyedi?