I(q-q). indd

XI bap. Quyash sistemasi’. Galaktika

---

148
Du’nyani’n’ jalg’i’z fi zikali’q qubi’li’si’. Fizika-texnikani’n’ rawajlani’wi’
DU’NYANI’N’ FIZIKALI’Q QUBI’LI’SI’. 
FIZIKA-TEXNIKANI’N’ RAWAJLANI’WI’
47-§. DU’NYANI’N’ JALG’I’Z FIZIKALI’Q QUBI’LI’SI’
Du’nyani’n’ mexanikali’q qubi’li’si’
Du’nya qubili’si’ haqqi’nda a’yyemnen baslap ali’mlar pikir ju’rgizgen. 
Biraq wolar tek pikir ju’rgiziwge g’ana tayani’p, ta’jiriybe ha’m baqlawdan 
kelip shi’g’atug’i’n uli’wmalasti’ri’wdi’ ko’zden qashi’rg’an.
Ta’biyat qubi’li’slari’n u’yreniwde ta’jiriybe na’tiyjelerine tiykarlani’wdi’ 
birinshi boli’p G.Galiley baslap berdi. Soni’n’ ushi’n fi zikani’n’  pa’n 
si’pati’nda qa’liplesiwi Galileyden baslang’an dep qaraladi’. Bunda wol 
inerciya, sali’sti’rmali’ principi haqqi’ndag’i’ pikirlerdi ayti’p, wolardi’n’ 
tasti’yi’qlani’wi’n ta’jiriybede baqladi’. Bul bari’stag’i’ jumi’slar I.Nyuton 
ta’repinen dawam yettirildi. Sonday yetip XVII a’sirde ta’biyat tani’wdan 
mexanika aji’rali’p shi’qti’ ha’m du’nyani’n’ mexanikali’q qubili’si’ 
jarati’ldi’.