I(q-q). indd

«Jiji Kurag’oniy» atli’ kitabi’na kirgizgen. 1437-ji’lda tamamlang’an 
Mi’rza Ulug’bek
(1394–1449)
XI bap. Quyash sistemasi’. Galaktika

---

146
belgili kitapta juldi’zlardi’n’ biyikligi, meridian si’zi’g’i’, ken’lik, juldi’z 
ha’m planetalar arasi’ndag’i’ arali’q si’yaqli’lardi’ ani’qlawdi’n’ usi’llari’, 
wonda 1018 juldi’zdi’n’ jaylasi’w koordinatasi’ keltirilgen. Kitapta 
keltirilgen mag’luwmatlardi’n’ ani’qli’g’i’ sebepli woni’n’ qa’dir-qi’mbati’ 
usi’ ku’nge shekem kemeygen joq. Solardan, Jer ekvatori’ni’n’ Quyash 
a’tirapi’nda aylani’w orbitasi’ tegisligine sali’sti’rg’anda awi’si’w mu’yeshi 
de ani’q wo’lshengen. Bul awi’si’w 23°30′17′′ qa ten’ boli’p, ha’zirgi za-
man wo’lshewlerinen 32′′ qa g’ana pari’q yetedi.
Al-Ferganiy, Beruniy, Ulug’bek si’yaqli’ yelimiz ulamalari’ ali’p barg’an 
izertlewleri menen astronomiya tarawi’nin’ rawajlani’wi’na u’lken u’les 
qosti’.