I(q-q). indd

Molekulyar fi zika ha’m termodinamika tiykarlari’

---

53
formani’ aladi’. Mi’sali’, si’nap shiyshe betin 
i’gallamaydi’. Shiysheli menzurkag’a sali’n’g’an 
si’nap i’di’s diywallari’n i’g’allamaydi’ (30-b, 
su’wret). Si’nap ayna betine tami’zi’lsa, wol jayi’li’p 
ketpeydi (30-d, su’wret).
Bir suyi’qli’q bir dene betin i’g’allasa, basqasi’n 
i’g’allamawi’ mu’mkin. Mi’sali’, suw shiyshe betin 
i’g’allasa, parafi n betin i’g’allamaydi’. Si’nap bolsa 
shiyshe betin i’g’allamasa, tegis metall betin i’g’allaydi’.
Sabi’n yeritpesi denemizdi i’g’allaydi’. Sol sebepli sabi’n menen 
juwi’nami’z. G’az ha’m u’yreklerdin’ denesi ja’ne pa’rleri suwdan 
shi’qqani’nda qup-qurg’aq boli’wi’n bilesiz. Sebebi wolardi’n’ denesin 
ha’m parlerin suw aytarli’qtay i’g’allamaydi’.
I’g’allani’w qubi’li’si u’lken a’meliy a’hmiyetke iye. Tiykari’nan 
i’g’allani’w qubi’li’si’nan jelimlew, kepserlew, qalayi’law, zatlar-
di’ boyaw, detallardi’ maylawda paydalani’ladi’. Suwda ha’r tu’rli 
i’g’allani’wi’na tiykarlani’p, taw ji’ni’slari’nan metall rudasi’n aji’rati’p 
ali’wg’a qollani’ladi’. Bunda taw ji’ni’slari’ maydalani’p 0,1-0,01 mm 
wo’lshemdegi untaq hali’na keltiriledi. Woni’ may qosi’lg’an suwg’a 
sali’p shayqati’lg’anda kobik payda boladi’. Maydi’n’ juqa perdesi menen 
woralg’an ko’biksheler may menen i’g’allang’an metall da’neshelerine 
an’sat g’ana jabi’si’p, wolardi’ joqari’g’a koteredi. Kereksiz ji’ni’slar bolsa 
i’di’sti’n’ tu’bine sho’gedi.