I(q-q). indd

Suyi’qli’qti’n’ jin’ishke nayshalarda – ka-
pillyarda ken’ i’di’stag’i’ qa’ddine sali’s-
ti’rg’anda ko’teriliwi yamasa pa’seyiwi 
kapillyarli’q qubi’li’s dep ataladi’.
30-su’wret
b
a
d
31-su’wret
b
a
III bap. Suyi’qli’qlardag’i’ bet qubi’lislari’

---

54
Kapillyardi’n’ radiusi’ qansha kishi bolsa, suyi’q-
li’qti’n’ beti sonsha ko’teriledi yamasa pa’seyedi.
Toli’q i’g’allani’wda yamasa toli’q i’g’allanbawda 
kapillyardag’i’ suyi’qli’qti’n’ iyilgen betin yari’m 
sfera dep yesaplaw mu’mkin. Bul yari’m sferani’n’ 
radiusi’  r kapillyardi’n’ radiusi’na ten’ boladi’ (32- 
su’wret).
Belgili bolg’ani’nday, kapillyar arqali’ h biyik-
likke ko’terilgen suyi’qli’qti’n’ awi’rli’q ku’shi P 
=  mg betkerim ku’shi 
F 
= σl ge ten’leskende, yag’ni’y P = F bolg’anda suyi’qli’qti’n’ ko’teriliwi 
toqtaydi’. Bunda m 
=  ρV – kapillyar ishindegi suyi’qli’q massasi, ρ – 
suyi’qli’qti’n’ ti’g’i’zli’g’i’, V – suyi’qli’qti’n’ ko’lemi, g – yerkin tu’siw 
tezleniwi,  σ – betkerimlik ku’shi, l 
=  2πr – kapillyar ishki diywali’ 
aylanasi’ni’n’ uzi’nli’g’i’, r – kapillyar radiusi’.
P 
=  mg  =  ρVg  =  ρhπr
2
g ha’m F 
=  σl  =  2σπr korsetpelerdi wo’z ara 
ten’leymiz: 
 
              ρhπr
2
g 
= 2σπr yamasa 
Bul formula i’g’allawshi’ suyi’qli’qti’n’ kapillyarda ko’teriliw ba’lent-