I(q-q). indd

Molekulyar fi zika ha’m termodinamika tiykarlari’

---

39
Sistemag’a berilgen ji’lli’li’q mug’dari’ sistemani’n’ ishki 
energiyasi’n wo’zgertiwge ha’m sistemani’n’ si’rtqi’ ku’shlerine 
qarsi’ jumi’s wori’nlawg’a jumsaladi’.
 
                Q = ∆U + A.               (1) 
Bul si’patlama ha’m formula termodinamikani’n’ birinshi ni’zami’n 
ko’rsetedi. Bul ni’zamdi’ XXI a’sirdin wortalari’nda nemis ali’mlari’ 
R. Mayer, G. Gelmgols ha’m inglis ali’mi’ J. Djoul ta’riyiplep bergen.
Termodinamikani’n’ birinshi ni’zami’ni’n’ izoprocesslerge 
qollani’li’wi’
 
1. Izotermiyali’q process  (T = const). Ideal gazdi’n’ temperaturasi’ 
wo’zgermese, ishki energiyasi’ da wo’zgermeydi ha’m (1) formuladag’i’ 
∆U = 0 boladi’. Bunday halda termodinamikani’n’ birinshi ni’zami’ 
to’mendegishe korsetiledi:
                                             Q = A.                 (2)