Iqtisod moliya
Industrial jamiyatga o’tish
Download 1.81 Mb. Pdf ko'rish
|
Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- 4. Etuklik bosqichi yoki industrial jamiyat.
- 5. Ommaviy iste’mol jamiyati.
|
3. Industrial jamiyatga o’tish. Bu davrda mehnat qurollarining takomillashuvi, sanoatda
inqilob (to’ntarish) yuz beradi. Uning natijasida mehnat unumdorligi o’sadi. Ishlab chiqarish infrastrukturasi shakllanadi, rivojlana boshlaydi. Qo’l mehnati o’rniga mashinalashgan mehnat keladi. Jamƒarish kam bo’lsa ham avvalgiga nisbatan o’sib boradi. 4. Etuklik bosqichi yoki industrial jamiyat. Bu bosqichda yirik mashinalashgan industriya vujudga keladi. Fan-texnika taraqqiyoti jadal boradi. Yirik sanoat, ayniqsa oƒir sanoat rivojlanadi. Sanoat iqtisodiyotning etakchi sohasiga aylanadi. Urbanizatsiya (shahar aholisining ko’payishi) ro’y beradi. Jamƒarish jadal boradi, keyingi bosqich uchun asos yaratiladi. 5. Ommaviy iste’mol jamiyati. Bu bosqichda ommaviy iste’mol tovarlari ishlab chiqarish ustuvor ahamiyatga ega bo’ladi. Aholiga xizmat ko’rsatish sohalari rivojlanadi. Uzoq muddat foydalaniladigan iste’mol tovarlarini ishlab chiqarish etakchi o’ringa chiqadi. Mamlakatning ishlab chiqarish salohiyati iste’mol uchun ishlaydi. Bu kontseptsiyada rivojlanish asosini ishlab chiqarish omillari rivojlanishi va ularning tarkibiy tuzilishini o’zgarishi tashkil etadi. Iqtisodiy tizimlarning rivojlanishini xarakterlaydigan boshqa nazariyalar, yangicha yondashuvlar ham mavjud. Ana shulardan biri jamiyatning tsiklli rivojlanish nazariyasidir. Bu nazariyaga ko’ra, kishilik jamiyati rivojlanishining 7 tsivilizatsiyasini aj-ratib ko’rsatish mumkin: neolitik — dunyoda bu tsivilizatsiyaning vujudga kelib, keyingi tsivilizatsiyaga qadar davom etgan vaqt — 30—35 asrga teng; quldorlik (bronza asri) — 20—23 asr; antik (temir asri) — 11—13 asr; dastlabki feodal — 7 asr atrofida, toindustrial tsivilizatsiya — 4,5 asr, industrial — 2,5 asr, postindustrial — 1,3 asr atrofida davom etgan. Bu nazariyaga binoan kishilik jamiyati taraqqiyoti goh sekin, goh tez davom etishiga, ayrim mamlakatlarda tsivilizatsiya davrlari farq qilishiga qaramay oxir-oqibat — umumiy natija — postindustrial tsivilizatsiyaga olib keladi. |
