Iqtisodiy axborot komplekslari va texnologiyalari fanidan tayyorlagan mustaqil ishi

3) Mijoz/server texnologiyasi.
Mijoz jarayoni ((aqlli) mijoz) (ma'lum bir manbani so'rovchi) va server jarayoni (ma'lum bir resursni taqdim etuvchi) dan iborat bitta ikki darajali tizim mavjud. Jarayonlar bitta kompyuterda joylashgan bo'lishi shart emas (odatda server bitta LAN tugunida va mijozlar - boshqa tugunlarda). Mijoz foydalanuvchi interfeysi va dastur mantig'ini (maxsus dastur bilan ish stansiyasi) boshqaradi: foydalanuvchi tomonidan so'rovni qabul qiladi, sintaksisni tekshiradi va ma'lumotlar bazasiga so'rovni yaratadi, serverga xabar yuboradi, javobni kutadi va olingan ma'lumotlarni foydalanuvchiga ko'rsatish uchun formatlaydi.
Server ma'lumotlar bazasiga so'rovlarni qabul qiladi va qayta ishlaydi (shu jumladan mijoz ma'lumotlarini tekshirish, yaxlitlik talablarini bajarish, tizim katalogini yuritish, parallel kirishni qo'llab-quvvatlash, so'rovni bajarish va ma'lumotlarni yangilash), so'ngra ishlov berishni mijozga qaytaradi. Mijoz / server texnologiyasining afzalliklari:

• 
  mavjud ma'lumotlar bazalaridan keng foydalanish;
  
• 
  tizim ishlashini oshirish (yuqorida sanab o'tilgan yondashuvlar bilan taqqoslaganda);
  
• 
  uskuna narxining pasayishi (server mashinasi mijoz mashinasiga qaraganda ancha kuchli);
  
• 
  tarmoq trafigini pasaytirish (faqat kerakli ma'lumotlar tarmoq orqali o'tadi);
  
• 
  ma'lumotlarning muvofiqligi darajasi oshadi (ma'lumotlar yaxlitligini tekshirish mijozlar tomonidan emas, balki serverda markazlashtiriladi).
  
• 
  Ikki darajali mijoz / server texnologiyasini kengaytirish - uch bosqichli tuzilishga o'tish (Internetda samarali):
  
• 
  aqlli bo’lmagan mijoz - faqat foydalanuvchi interfeysini boshqarish (masalan, web-brauzer);
  
• 
  o'rta daraja (mijoz) - foydalanuvchi ilovasi mantig'ini boshqarish;
  
• 
  ma'lumotlar bazasi serveri.
  

Xulosam:
Ushbu ma’lumotlar bazasini dars paytdida o’tdik ya’ni mb. Mbbt. Access dasturida maʼlumotlar bazasi hosil qilishning qoʻshimcha imkoniyatlari haqida. Va yaxshi ko’nikmaga ega bo’ldik. MB sining kelajagi bor va buni yaxshi bilgan odam yaxshi bir ish topsa ham bo’ladida.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Abduqodirov A., Xaitov A., Shodiev R. Axborot texnologiyalari Akademik lisey va kasb – hunar kolledjlar uchun darslik. – T.: O’zbekiston, 2001 y
2. M Aripov,B Begalov va boshqalar. Axborot texnologiyalari. T.: Noshir, 2009 y
3. Informatika va axborot texnologiyalari. T.S. Safarov, Sh.U.O’roqov R.R.Baxramov. T- 2006.
4. Yuldashev U.Yu , Boqiev R.R., Zokirova.F.M. Informatika.-T, 2002
5. G’ulomov S.S., va boshqalar. Axborot tizimlari va texnologiyalari: Oliy o’quv yurti talabalari uchun darslik/Akademik S.S. G’ulomovning umumiy tahriri ostida -T.: “Sharq”, 2000. 529 b.
6. Qosimov S.S “Axborot texnologiyalari” Texnika oliy urta yurtlari bakalavriat bosqichi talabalari uchun o’³uv ³o’llanma sifatida tavsiya etilgan. Toshkent. “Alokachi” nashriyoti 2006 y.
7. Aripov M. Informatika va informasion texnologiyalar Oliy o’quv yurti talabalari uchun darslik T. 2005 y