Iqtisodiy davr va iqtisodiy tebranishlar sabablari

Korxonamulki,bu–uningasosiyaylanmafondlarixamdakiymatikorxonaningmustakilbalansidaaksettirilganboshqaboyliklardir.Korxonamulkinizomgamuvofikungato’likmulkdorlikvaegalikqilishhuquqibilantegishlibo’ladi.Ta‘sischilarningpulvamoddiybadallari,maxsulotsotishvaxizmatko’rsatish,shuningdek,xo’jalikfaoliyatiningboshqaturlarinatijalari;bankvaboshqakreditorlarkarzlari;byudjetdankapitalko’yilmavadotatsiyalar,tashkilotvafukarolarningbeғarazvaxomiylikbadallari,konuntomonidantakiklanmaganboshqalarkorxonamulkimanbasibo’libxizmatkiladi. Korxonakonunchilikkamuvofikxoldayer,suv,yerosti,o’rmonvaboshqatabiiyresurslarnikuriklash,tiklashvamunosibravishdafoydalanishme‘yorlarivatalablarigao’zfaoliyatidaamalqilishbo’yichajavobgarlikkaega. Korxonaishlabchiqarishnikengaytirishvatakomillashtirishmexnatjamoasiniijtimoiyrivojlantirishmaksadidako’shimchamablaglarnijalbqilishuchunkimmatlikogozlarchiqarishhuquqigaega. Davlatkorxonamulkiyhuquqlariniximoyaqilishnikafolatlaydi.Davlattomonidankorxonaasosiyvaaylanmafondlarivaboshqaboyliklarinifakatkonundako’rsatilganxollardaginatortibolinishimumkin. Korxonaningmulkiyhuquqigafukarolar,yuridikshaxslar,davlattashkilotlaritomonidankeltirilganzararsudqaroribilankaytariladi. Davlatmulkko’mitasivauningraxbarligidatuzilganjoylardagimulkko’mitalarikorxonamulkinixususiylashtirishbo’yichaqarorqabulkiladivabujarayonnitartibgasoladi. Korxonaxo’jalikmexanizmi-buxo’jalikyuritishningtamoyil,usulvashakllariko’lamibo’lib,ularyordamidaishlabchiqarishjarayonivamexnatjamoasiniboshqarish,mexnatjamoasiniboshqarishmunosabatlartizimibilanishlabchiqarishasosiyvositalario’rtasidaalokavao’zarota‘siramalgaoshiriladi.Bumurakkabtashqiliy–iqtisodiytizimbo’lib,rejalashtirishxo’jalikhisobi,moddiytexnikata‘minoti,boshqarishtamoyillarivausullari,korxonakadrlarvaularningkorxonaningboshqarishdagikatnashuvi,fan-texnikatarakkiyotivamaxsulotsifatinioshirish,mexnatfaoliyatiniijtimoiyrivojlantirish,mexnatnivaungaxakto’lashnitashkiletish,kreditvaxisobkitoblar,tabiatdanfoydalanishvaatrof-muxitniximoyaqilish,xisob,xisobot,nazorat,korxonaningyukoritashkilotlarvamaxalliyxokimiyatlarbilanmunosabatlar,tashkiiqtisodiyalokalarnikamraboladi.Mexnatjamoasifaoliyatini,uningishlashusullarivayo’llarinibaxolashuchunmosme‘yorvako’rsatkichlar,korxonaishinitartibgasolishesahuquqiyxujjatlar,standart,me‘yorlarvositasidaamalgaoshiriladi.