Iqtisodiy o’sish modellari va ulardan makroiqtisodiy tahlilda foydalanish yo’nalishlari

Muammoli kreditlar 3 martaga ko’paygan
Korxonalar va uy xo’jaliklari uchun ham yil davomida kredit to’lovlarini to’lash bo’yicha muddatlar kechiktirildi. Bank sektori kapitalining etarlilik koeffitsienti 2019 yil oxiridagi 23,5 foizdan 2020 yil noyabrida 18,4 foizgacha pasaydi. Pandemiya natijasida muammoli kreditlar uch baravar ko’payib, 2020 yil noyabrda umumiy kreditlarning 4,5 foiziga etdi. Shunga qaramasdan, O’zbekiston moliya tizimi ehtimoliy kredit shoklarini engish uchun etarli kapital hajmiga ega.


Iqtisodiy o’sish omillari
Yalpi ichki mahsulot o’sishi 2021 yilda 4,8 foizgacha tiklanishi kutilmoqda. Biroq o’sish sur’atiga jahon iqtisodiyoti tiklanishi tezligi va aholini Covid-19ga qarshi emlash milliy kampaniyasi bilan bog’liq bo’lgan noaniqlik ta’sir qilishi mumkin. Savdo va investitsiya oqimi, mehnat migrantlarining pul o’tkazmalari hajmi, qishloq xo’jaligida mo’l hosilning bosqichma-bosqich tiklanib borishi va aholini emlash iqtisodiyotning tiklanishiga ko’maklashadi hamda ishsizlik va qashshoqlikni yanada kamaytirishga yordam beradi. Aholini emlashning tezlashishi va jahon iqtisodiyotidagi uzilishlarning susayishi bilan 2022 yilda YaIM o’sishi yuqoriroq (5,5 foizgacha) bo’lishi prognoz qilinmoqda.
Byudjet taqchilligi yana ortadi
Yirik investitsiya loyihalari doirasida mashinalar, uskunalar va boshqa sanoat mahsulotlari importi hajmining tiklanib borishi bilan 2021 yilda to’lov balansining joriy hisobi defitsiti YaIMning 5,5 foizigacha o’sishi prognoz qilinmoqda.
To’g’ridan to’g’ri xorijiy investitsiyalar hajmining 2020 yilgi pasayishdan so’ng qisman tiklanishi prognoz qilinganiga qaramay, davlat va xususiy qarzlar to’lov balansi joriy hisob defitsitining katta qismini moliyalashtirishda davom etishi kutilmoqda.
Prognozlarga ko’ra, davlat byudjeti daromadlarining qisqarishi, vaktsinalar sotib olinishi, aholini ijtimoiy qo’llab-quvvatlashning kengaytirilishi hamda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish dasturlarini moliyalashtirish va korxonalarni davlat tomonidan kreditlash hajmining ortishi byudjet taqchilligini 2021 yilda YaIMning 5,4 foizigacha oshiradi. U asosan davlat qarzlarini ko’paytirish hisobiga moliyalashtiriladi.