“iqtisodiy tahlil” kafedrasi dotsenti vazifasini bajaruvchi a. B. Abdullayev tomonidan tayyorlangan “moliyaviy tahlil” fanidan taqdimot

f = xyz
lgf=lgx+lgy+lgz.
x
y
z

Jadval ma’lumotlaridan foydalanib, omilli model bo‘yicha ishchilar soni (X), bir yilda bir ishchi tomonidan ishlangan kunlar miqdori (Y) va o‘rtacha kunlik ishlab chiqarish (Z) hisobiga mahsulot chiqarishni o‘sishini hisoblaymiz. Mahsulot hajmi o‘zgarishiga ishchilar soni, o‘rtacha ishlangan kun hamda bir kunga to‘g‘ri keladigan mahsulot hajmining ta’sirini tahlili

Ko‘rsatkichlar	Haqiqatda	O‘tgan yil	Farqi (+;-)
Ishchilar soni, kishi (X)	120	100	+20
Bir ishchiga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha ishlangan bir ish kuni (Y)	208	200	+8
O‘rtacha ishlangan bir ish kuniga to‘g‘ri keladigan mahsulot hajmi, ming so‘m (Z)	24	20	+4
Mahsulot hajmi, ming so‘m (F)	600.000	400.000	200.000

Q=X*Y*Z

∆Qumum=∆Qx+∆Qy+∆Qz=89,9+20,2+89,9=200 mln so‘m.

Korrelyatsion (stoxastik) bog‘lanish.

• 
  Bu juda ko‘p kuzatuvlardagina namoyon bo‘ladigan ko‘rsatkichlar orasidagi to‘liq bo‘lmagan, taxminiy bog‘lanishdir. Odatda, juft va ko‘p miqdorli korrelyatsiyalar farqlanadi. Juft korrelyatsiya – bu bitta omilli, boshqasi natijaviy bo‘lgan ko‘rsatkichlar orasidagi bog‘lanishdir. Ko‘p miqdorli korrelyatsiya esa natijaviy ko‘rsatkichlar bilan bir nechta omillarning o‘zaro ta’sirida ishlatiladi.
  
• 
  Korrelyatsion tahlilni qo‘llash bir yoki bir nechta omillar ta’siri ostida bo‘lgan natijaviy ko‘rsatkichlar o‘zgarishini aniqlash (mutlaq o‘lchamda), har bir omildan natijaviy ko‘rsatkichning nisbiy bog‘lanish darajasini aniqlashda foydalaniladi.