Iqtisodiy ta’lim va turizm kafedrasi Himoyaga ruhsat beriladi Fakultet dekani


Download 1.13 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/52
Sana05.01.2022
Hajmi1.13 Mb.
#225567
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   52
Bog'liq
aholi daromadlarini oshirishda tadbirkorlik faoliyatining orni va bu mavzuni oqitish xususiyatlari

Real  daromad  -  narx  darajasi  o`zgarishini  hisobga  olib,  aholining  ixtiyorida 

bo`lgan  daromadga  sotib  olish  mumkin  bo`lgan  tovar  va  xizmatlar  miqdorini 

ko`rsatadi, ya`ni daromadning xarid quvvatini bildiradi. 

Aholining    nominal    pul  daromadlari  turli  manbalar  hisobiga  shakllanib, 

ulardan  asosiylari quyidagilar hisoblanadi: 

a) ishlab chiqarish omillari hisobiga olinadigan daromad; 

b) davlat yordam dasturlari bo`yicha to`lov va imtiyozlar shaklidagi pul tushumlari

v) moliya-kredit tizimi orqali olinadigan pul daromadlari. 

Aholining  yollanib  ishlovchi  qismi  oladigan  daromadlarining  asosiy  ulushini 

ishhaqi tashkil qiladi. Daromadning bu turi istiqbolda ham pul daromadlari umumiy 

hajmining shakllanishida o`zining yetakchi rolini saqlab qoladi. 

Aholi  pul  daromadlari  darajasi  davlat  yordam  dasturlari  bo`yicha  to`lovlar 

sezilarli  ta`sir  ko`rsatadi.  Bu  manbalar  hisobiga  pensiya  ta`minoti  amalga  oshiriladi 

va turli xil nafaqalar to`lanadi. 

Aholining 

moliya-kredit 

tizimi 


orqali 

olinadigan 

pul 

daromadlari 



quyidagilardan    iborat:  davlat    sug’urtasi    bo`yicha  to`lovlar;  shaxsiy  uy  qurilishiga 

va  matlubot  jamiyati  a`zolariga  bank  ssudalari;  jamg’arma  bankiga  qo`yilmalar 

bo`yicha foizlar, aktsiya, obligatsiya  bahosining  ko`payishidan  olinadigan  daromad 

va  zayom  bo`yicha  to`lovlar;  lotereya  bo`yicha  yutuqlar;  tovarlarni  kreditga  sotib 

olish  natijasida  tashkil  topadigan,  vaqtincha  bo`sh  mablag’lar;  har  xil  turdagi 

kompensatsiya to`lovlar va h.k. 

Aholi  guruhlari  bo`yicha  daromadlar  taqsimlanishi  dinamikasini  taqqoslash 

iste`molchi    byudjeti    asosida    amalga    oshiriladi.  Iste`molchi  byudjetlarining  bir 

qator  turlari  mavjud  bo`ladi:  o`rtacha  oila  byudjeti,  yuqori  darajada  ta`minlangan 

byudjet,  minimal  darajada  moddiy  ta`minlanganlar  byudjeti,  nafaqaxo`rlar  va  aholi 

boshqa ijtimoiy guruhlari byudjeti shular jumlasidandir. 

Farovonlikning  eng  quyi  chegarasini  oila  daromadining  shunday  chegarasi 

bilan belgilash mumkinki, daromadning bundan past darajasida ishchi kuchini takror 

hosil  qilishni  ta`minlab  bo`lmaydi.  Bu  daraja  moddiy  ta`minlanganlik  minimumi 

yoki kun kechirish darajasi (qashshoqlikning boshlanishi) sifatidа chiqadi. 

Bozor iqtisodiyoti sharoitida o`rtacha daromad "O`rtacha sinf" deb ataladigan 

tabaqalar daromadlari bo`yicha  aniqlanadi. Bunday guruh iste`mol savati  to`plamiga  



21 

 

uy,  avtomashina,  dala  hovli,  zamonaviy    uy  jihozlari,  sayr  qilish  va    bolalarini 



o`qitish imkoniyati, qimmatli qog’ozlar va zebu ziynat buyumlari kiradi. 

Bozor  iqtisodiyoti  aholining  yuqori  ta`minlangan  yoki  "boy"  qatlamining 

mavjud    bo`lishini  taqozo  qilib,  ularga  aholining  yuqori  sifatli  tovar  va  xizmatlar 

xarid    qilishga    layoqatli    bo`lgan    juda  oz  miqdori  kiradi.  AQSHda  aholi  bu 

qismining shaxsiy imkoniyati 8-10 mln. dollar baholanadi. 

Turmush    darajasi    kishilarning    turmush  tarzi  bilan  uzviy  bog’liq.  Turmush 




Download 1.13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   52




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling