Iqtisodiy taraqqiyot, iqtisodiy o'sish va milliy boylik

Makroiqtisodiy darajada iqtisodiy o’sishning asosiy qiymat ko’rsatkichlari quyidagilar hisoblanadi:

• 
  Makroiqtisodiy darajada iqtisodiy o’sishning asosiy qiymat ko’rsatkichlari quyidagilar hisoblanadi:
  
• 
  YaMM (IMM) yoki milliy daromadning mutloq hajmi va uning o’sish sur’ati;
  
• 
  YaMM (IMM) yoki milliy daromadning aholi jon bosh hisobiga to’g’ri keladigan miqdori va uning o’sish sur’ati;
  
• 
  YaMM (IMM) yoki milliy daromadning iqtisodiy resurs xarajatlari birligi hisobiga to’g’ri keladigan miqdori va uning o’sish sur’ati;
  
• 
  Iqtisodiy o’sishni aniqlashda har uchala ko’rsatkichdan ham foydalanish mumkin, lekin ularning ahamiyati turlicha. 70 qoidasi deb nomlangan matematikya qinlashivi iqtisodiy o’sishning miqdoriy jihatdan tushunishga yordam beradi. Bundan foydalanib, yillik o’sish foizi berilgan bo’lsa, biror o’lchamni ikki baravar oshishiga olib keladigan yilla sonini 70 soniga bo’lish orqali topish mumkin. Iqtisodiy o’sish modellari va omillari
  
• 
  Iqtisodiy o’sishning barcha modellari «ishlab chiqarish funktsiyasi» kabi mahsulot chiqarish hajmi va sarf qilingan iqtisodiy resurslar miqdori o’rtasidagi bog’liqlikni ko’rsatadi.
  
• 
  Shundan kelib chiqib, iqtisodiy o’sishning ko’pchilik modellarida ishlab chiqarish real hajmining ko’payishi ishlab chiqarish asosiy omillari – mehnat (L) va kapital (K) miqdorining o’zgarishi bilan bog’lanadi
  

Taklif Omillari

• 
  Taklif Omillari
  
• 
  Iqtisodiy o’sishning 4 omili iqtisodning jismoniy kengayish obiliyatiga bog’liq. Ular:
  
• 
  • Tabiy manbalarning miqdori vasifatining ko’tarilishi.
  
• 
  • Ishchi kuchidagi miqdoriy va sifat o’sishi.
  
• 
  • Kapital resurslar ta’minotidagi o’sish.
  
• 
  • Texnologiyalarning yaxshilanishi.
  
• 
  Bu taklif omillari – ishlab chiqarishning jismoniy va texnik omillardagi o’zgarishlar–iqtisodning potensial YIMni kengaytirish imkoniyatini beradi. Talab Omili
  
• 
  Iqtisodiy o’sishning beshinchi elementi bu talab omilidir:
  
• 
  • Taklif omillari, xo’jaliklar, tadbirkorlar tomonidan yaratilgan yuqori ishlab chiqarish potensialiga yetish va hukumat iqtisodning kengayib borayotgan maxsulotlari va xizmatlarini sotib olishi kerak.
  
• 
  Bu yuzaga kelganda material zaxiralar va manbalarda rejalashtirilmagan o’sish bo’lmaydi va to’liq bandlik saqlanib qoladi. Iqtisodiy o’sish kengaygan ishlab chiqarish imkoniyatlari tomonidan yaratilgan ishlab chiqarish foydalarini amalga oshirishda umumiy chiqimlar o’sishini talab etadi.
  
•