Iqtisodiyot asoslari

 
 
 
 
 
Zamonaviy iqtisodiyot fani nimani o’rganadi 
 
 
 
Kishilik jamiyati mavjud bo’lishining asosiy sharti, bu-ishlab chiqarishdir. 
Har bir individning faoliyati ijtimoiy ishlab chiqarish jarayonida ma’lum qoidalar 
Ingliz iqtisodchisi Adam Smit klassik 
iqtisodiy maktabning asoschisi bo’lib hisob-lanadi. 
Klassik maktab vakillari davlatning iqtisodiyotga 
aralashuvi noma’qul deb hisob-laydilar va o’z 
ta’limotlarini ishlab chiqishda ushbu tamoyilga 
tayanadilar. 
 

---

4 
asosida olib borilishi zarur, aks holda esa u mumkin bo’lmay qoladi – alohida 
shaxs faoliyati ikkinchi bir shaxs faoliyatiga, pirovardida esa jamiyat manfaatlariga 
zid kelib qoladi. Iqtisodiyot fani cheklangan mehnat, moddiy va moliyaviy 
resurslarni hamda uzluksiz o’zgaruvchan va doimiy tarzda o’sib boruvchi alohida 
shaxs va yaxlit holdagi jamiyat ehtiyojlarini hisobga olgan holda, davlat qonunlari 
doirasida inson faoliyati strategiyasini ishlab chiqishga va ishlab chiqarishni tadqiq 
etishga qaratilgandir. 
Ishlab chiqarish o’zida ikki bosqichli tizimni ifoda etadi. Birinchi bosqich - 
alohida shaxs, yakka firmalar, turli xil tovar va xizmatlar bozorlari faoliyati bilan 
bog’liq. Bu bosqichni mikroiqtisodiyot deb atash qabul qilingan. 
Mikroiqtisodiyot alohida iqtisodiy sub’ektlar harakatini o’rganadi. Unga 
iste’molchilar, ishchilar, er egalari, sarmoyadorlar, fermerlar, ishlab chiqarish 
korxonalari xullas, iqtisodiyot borasida faoliyat ko’rsatishda muhim o’rin tutuvchi 
har qanday individ, ya’ni jismoniy shaxs yoki xo’jalik sub’ekti kiradi. Uning 
diqqat markazida tovarlarning nisbiy narxi, alohida bozorlar, maqsadga erishish 
uchun aniq resurslarning taqsimlanishi turadi. Mikroiqtisodiyot, masalan: 
õaridorlar nima uchun shu tovarlarni õarid qilishga rozi bo’lganligini, bunga tovar 
narxi va o’z daromadlarining ta’sirini, korõonada qancha ishchi ishlashi kårakligini 
aniq turdagi tovarlarga narõ qanday qo’yilishini, elåktroenårgiya uchun narxni 
nima uchun davlat bålgilaydi, qancha hajmda mahsulot ishlab chiqarish zarurligini, 
korõonalar faoliyatiga hukumat siyosati va boshqa davlatdagi sharoitlar qanday 
ta’sir etishini tushuntiradi.
Mikroiqtisodiyotning mazmunini quyidagi masalalarni bilish, o’rganish 
yordamida yoritish mumkin: 
