Iqtisodiyot fakulteti raqamli iqtisodiyot va axborot texnologiyalari

= 

 

O’rtacha  xronologik  miqdorlar  qay  vaqtda  qo’llaniladi?  To’plamda 

o’rtalashtirilayotgan belgilar(x) har oyning boshiga ma’lum bo’lgan taqdirda qo’llaniladi: 

1 

x + x + x + ... + 

1 

x 

 

 

 

x =  2 

2 

3 

2 

n 

n −1 

bunda, 

x

1

, x

2

 ,..., x

n

 − 

yilning  1  yanvaridan  boshlab,  har  bir  oyning  boshida  mavjud 

bo’lgan belgilarni bildiradi 

n −sanalar soni (chorak bo’lsa 

 

n = 4, 

yil bo’lsa 

 

n = 13 

). 

4.2. 

Moda va mediana tushinchasi va ularni qator turlarida hisoblash 

Statistikada o’rtacha miqdorlar bilan bir qatorda tuzilmaviy o’rtacha miqdorlar ham 

keng qo’llaniladi. Tuzilmaviy o’rtacha miqdorlar deyilganda statistikada moda va mediana 

tushuniladi. 

O’rtacha  miqdorlar  bir  biridan  farq  qiladigan  yakka  miqdorlarning 

o’rtachasidir.Shuning  uchun  ular  to’plam  uchun  xos  bo’lgan  umumiy  yo’nalishni, 

qonuniyatni  ochib  beraolmaydi,  ammo  ular  to’plamdagi  yakka  belgilarning  qiymatlarini 

niqoblaydi.Bu  esa  hayotda  sodir  bo’ladigan  ayrim  hodisalarni  o’lchash,baholash  va 

tabriflashda  xaloqit  beradi.Ushbu  kamchilikni  yo’qotish  uchun  statistikada  moda    va 

mediana qo’llaniladi.