Iqtisodiyot” fakulteti “real iqtisodiyot” kafedrasi

"Қарз олувчининг молиявий ҳолатини таҳлил қилиш ва
кредитга лаёқатлилигини ҳисоблаш»

2.5.1. Қарз олувчиларнинг молиявий ҳолатини таҳлил қилиш НСБУга мувофиқ тайёрланган молиявий ҳисоботларга: бухгалтерлик баланси (1-шакл), молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот (2-шакл), шаклланиш санаси кўрсатилган дебиторлик-кредиторлик қарзлари расшифровкаси, ҳамда пул оқимлари тўғрисидаги ҳисоботга асосланади.
2.5.2. Олинган молиявий ҳисобот раҳбар ва бош бухгалтер томонидан (агар мавжуд бўлса) имзоланиши ва корхонанинг муҳри билан тасдиқланиши керак. Молиявий ҳисоботда аниқ қарама-қаршиликлар йўқлигини текшириш керак. Шу билан бирга, Давлат солиқ инспекцияси томонидан молиявий ҳисоботни тасдиқлаш ёки уни электрон шаклда тақдим этиш тўғрисидаги маълумотнома талаблари потенциал қарз олувчи мансуб бўлган қарз олувчилар тоифаси учун қонун ҳужжатларида белгиланган муддатларда амалга оширилиши керак. Потенциал Қарз олувчининг молиявий ҳолатини ҳақиқий баҳолаш зарурлигини ҳисобга олган ҳолда, ариза топширилгунга қадар охирги ҳисобот санаси ҳолатига (одатда чораклик ҳисобот санаси) молиявий ҳисоботларни олиш ва ўрганиш керак. Шу билан бирга, кичик бизнес субъектлари учун вақт оралиғидаги пул оқимлари тўғрисида ҳисоботни тақдим этиш зарурати қўлланилмайди (йиллик ҳисоботни тақдим этиш кифоя).
2.5.3. Ҳисобот санасидаги бухгалтерлик баланси кўрсаткичлари йил бошидаги маълумотлар билан таққосланади, зарур ҳолларда ўсиш ёки камайиш сабаблари аниқланади, шундан сўнг активлар ва пассивлар таҳлили ҳар бир бўлим учун алоҳида-алоҳида амалга оширилади.
2.5.4. Баланс активининг "Узоқ муддатли активлар" бўлимини таҳлил қилишда, кредитланадиган тадбир / лойиҳа ва / ёки лойиҳада ўз иштироки доирасида корхонани асосий воситалар билан таъминлашни ўрганиш зарур бўлса, асосий воситаларни расшифровка қилишни талаб қилиш мумкин. Агар бухгалтерия балансида узоқ муддатли инвестициялар мавжуд бўлса, уларнинг қўйилмалари объектлари ва миқдори бўйича маълумот олиш керак. Агар 090-120 баланс сатрлари бўйича кўрсаткичлар мавжуд бўлса (ўрнатилмаган ускуналар, капитал қўйилмалар, узоқ муддатли дебиторлик қарзлари, узоқ муддатли кечиктирилган даромадлар), шунингдек ушбу суммаларнинг аҳамияти, уларни батафсил ўрганиш учун ушбу сатрларнинг расшифровкасини очиш ва уларга изоҳлар ҳам сўралиши мумкин.