Iqtisodiyot” kafedrasi kurs ishi. Мавзу: Саноат корхоналарининг инвестицион фаолиятини оширишни иқтисодий механизми

2.3. Саноат корхоналарининг инвестицион фаоллигини мустаҳкамлашнинг иқтисодий-математик модели
Инвестицион фаолият натижада, қабул қилинган инвестиция қарорларининг акси сифатида, турли омиллар таъсирининг натижаси сифатида қабул қилиниши керак. Инвестицион фаолият омиллари турлича бўлиб, турли хил иқтисодий юкларни кўтаради, турли хил кўрсаткичларга эга, шунинг учун кўп факторли кўрсаткичларни баҳолаш учун молиявий-иқтисодий таҳлилнинг кенг имкониятларидан ва иқтисодий статистик усуллардан фойдаланиш керак.
Ўзаро муносабатлар ва боғлиқликларни баҳолашнинг асосий усуллари регрессия ва корреляцион таҳлил ва боғлиқликларнинг статистик тенгламалари ҳисобланади .
Регрессия таҳлили факториал ва ишлаб чиқариш хусусиятларининг миқдорий муносабатларини тавсифлайди. Унинг ёрдами билан, агар бошқа барча омилларнинг даражалари ўзгармаган бўлса, фактор хусусиятлари бир-бирига ўзгарганда, самарали хусусият қанчалик ўзгаришини аниқлаш мумкин. Аммо муваффақиятли бошқарув фаолиятини амалга ошириш учун самарадорлик кўрсаткичларининг оптимал, меъёрий ёки прогноз даражасига қайси омил хусусиятлари даражасида эришилади деган саволга жавоб бериш керак. Ишлаб чиқариш соҳасидаги боғлиқликларни иқтисодий ва математик таҳлил қилишнинг етакчи йўналишларидан бири бу регрессия тенгламаларини қуриш ва ўрганишдир.
Регрессия тенгламаси ишлаб чиқариш фаолияти натижаларининг ушбу натижаларга сабаб бўлган омилларга боғлиқлигининг иқтисодий ва математик ифодасидир. Регрессия таҳлили тенгламаларига тўғри чизиқ, гипербола, парабола, кўрсаткич, логарифмик функция ва бошқалар киради.
Таркиби жиҳатидан регрессия тенгламалари барча мумкин бўлган нарсаларни қамраб олади.
Турли даражадаги ишлаб чиқариш соҳасида турли хил боғлиқликлар мавжуд;
- корхона, корхоналар гуруҳи, саноат, умуман миллий иқтисодиёт.
Ўрганилаётган қарамликнинг мазмунини, тадқиқотнинг мақсад ва вазифаларини ҳисобга олган ҳолда, регрессия тенгламаларининг турли шакллари қўлланилади. Энг оддий ҳолатда, самарали индикаторнинг ўзгариши кўрсаткичлардан бири-омилларнинг ўзгариши билан боғлиқ. Кейин регрессия тенгламаси y—f(х) тенглама бўлиб, иккита ўзгарувчига эга мустақил х-(индикатор-омил) ва қарам y-(ишлаш кўрсаткичи). Бу тенглама чизиқли ёки чизиқли бўлмаган бўлиши мумкин.
Кўп ўзгарувчан регрессия тенгламалари кўпинча ишлаб чиқариш фаолиятининг ўрганилаётган самарали кўрсаткичи қийматига бир нечта кўрсаткич омилларнинг биргаликдаги муҳити ва кучини ўлчаш учун тузилади.