Iqtisodiyot” kafedrasi “menejment” fanidan Oʻquv-uslubiy majmua

Muhokama savollari
1. Qanday turdagi boshqaruv – feedforward, concurrent yoki feedback – bu holat uchun foydali boʻlishi munkin deb oʻylaysiz? Tanlovizdi tushuntirib bering.
2. Qanaqangi tezkor chora koʻrilgan bunday holarda? Boshlangʻich chora haqida nima deysiz?
3. Britaniya Havo Yoʻllari boshqaruvi yanada unumdor boʻlishi munkinmidi? Qanday?
4. Axborot boshqaruvchi bu holatda qanday muhimlikni oladi? Is’temolchi aloqalari boshqaruvichi?
6-mavzu: Zamonaviy menejer
TOO BIG TO CHANGE
(oʻzgartirish uchun oʻta katta)
Uni hech kim tasavvur qilmas edi. Bu yillardan soʻng, u muvaffaqqiyatsizlikka uchrash uchun kattalik qiladi deb oʻyladilar. Biroq, 2009-yilning 1-iyunida General Motors Korporatsiyasi bankrotga uchradi va bu sanoat tarixidagi 2-eng katta bankrotlik edi. 2004-yildan beri foydaga erisha olmayotgan GM 172 milliard dollar qarzi va82 milliard dollarlik mol-mulki borligini e’lon qildi. Istalgan biznes talabasi oʻziga aytishi mumkin boʻlganidek, bu raqamalar balansga toʻg`ri kelmaydi ayniqsa, kompaniya’ning “equity”si yetarlicha kichik boʻlsa.
2009-yilning 30-martida GM ning bosh boshqaruvchisi sifatida saylangan Fritz Henderson “numbers guy” edi biroq, u kompaniya’ning madaniyati oʻzgartirilishi kerakligini bilar edi. Uning yangi tashkiliy madaniyati haqidagi farazi 4 ta koʻrsatmaga boʻg`liq edi: risk olish, hisobot beruvchi, tezlik va xaridor mahsuloti etibori. Muammo shunda ediki, GM oldinlari ham miksed muvaffaqqiyat bilan oʻzini boshqattadan kashf qilishga ham harakat qilgan edi. “GMning oʻtmishi madaniyatni oʻzgartirish haqidagi doimiy gaplar bilan toʻlib toshgan edi….. U brendlar, boʻlimlar va viloyatlar oʻzini-oʻzi boshqarish va federtsiya ichidagi raqobatlashuvchi shtatlarda byuokratik kompaniyalar boʻylab madaniy oʻzgarishni tashkil etishga jon jahdi bilan harakat harakat qilgan.” Biroq, GMning boshqaruvchilari bu safar boshqacha boʻladi deb ta’kidladilar. Barchasiga qaramasdan, bankrotlik va kuchli boshqaruvning tanlangan bartarafligi bore di. Narsalar rostdan ham oʻzgarayotgan edimi?Uning yaxshi maqsad qilingan rejasiga qaramasdan Henderson 2009-yilning 1-dekabrida kengash tomonidan oʻz vazifasidan ozod etildi.Bazilar uni kompaniuya’ni oʻzgartirish darajasida qatiy emas deb topdilar (oʻyladilar). Uni oʻrnini egallagan shaxs Obama adminstratsiyasining bankrotlikdan soʻng avtomobil ishlab chiqaruvchilarining qayta tiklanishlarini nazorat qiluvchi “avtomobil bodshosi” Ed Whitacre edi va u AT&T ning yaxshi xurmat qozonib nafaqaga chiqqan va raisi edi.
GM ning “zoʻr berib ishlangan” madaniyatini oʻzgartirishda Whitacre duch keladigan qiyinchiliklar judayam katta. Bosh direktor va boshqa bosh boshqaruvchilarning yaqinda boʻlib oʻtgan majlisi nima uchun bundayligi koʻrsatadi. Majlis avtomobil va yuk mashinalarining yangi avlodlari uchun boʻlgan rejalarni tasdiqlash uchun oʻtkazildi. Boshqaruvchilar oʻzlari tayyorlagan barcha rasmlar, jadvallar va moliyaviy hisob-kitoblar (loyihalar) ini koʻrsatib boʻlmaslaridan Whitacre nima uchun ular birinchi navbatda majlis qilayotganliklarini soʻrash uchun ularni toʻxtatdi. “Barchangiz buni barchasini astoydil tekshirib chiqdilaring, fikrimcha sizlar birorta foydsiz va foyda keltirmaydigan narsani isbotlab bermoqchi emassizlar, xoʻsh nima uchun oxirgi qarorni qabul qilmaysizlar?” U rejalarni koʻrsatilishi va taklif qilinishiga imkon berdi va odatiy juma kengashi tarqatildi. Va buni amalga oshirgan faqatgina bosh boshqaruvchilar emas. Ilgarilari, hattoki kichik qarorlar ham komissiyadan komissiyaga oʻtib astoydil oʻylab koʻrilar edi. Whitacre buni oʻzgartirishga harakat qilmoqda. Boshqaruv va qaror qabul qilishni GM ning “multilayered” tashkilotiga yuklash va byuokratikani yoʻq qilish Whitacre harakatv qilayotgan madaniy oʻzgarishlarning katta qismlari hisoblanadi. GM ning kuchli korporativ madaniyatini oʻzgartirish oson kechmasligi tayin biroq, agar GM yana oldingidek “automotive icon” boʻlmoqchi boʻlsa, bu muhimdir.
Whitacre kirishgan oʻzgarishlar bilan, GM 2010-yilning boshlang`ich ikki choraklarida foydaga erishdi. Uning maqsadi birga boʻlganligi tufayli, Whitacre 2010-yilning erta avgustida bosh direktorlik maqomidan ketdi va direktorlar kengashining azosi boʻlgan Daniel Akerson uning oʻrmini egalladi.