Iqtisodiyot va moliyaviy menejment fanidan

2-jadval

TIKUV MASHINALARINI SOTIB OLISH XARAJATLARI

№	Nomi	O’lchov birligi	Soni	Narxi, ming so’m	Jami ming so’m
Tikuv mashinalari sotib olish:
1	Tikuv mashinasi	Dona	8	6 535 000	52 280 000
2	Ya/avtomat	Dona	2	8 560 000	17 120 000
3	Bichuv stol	Dona	2	1 050000	2 100 000
4	Stul	Dona	25	105 000	2 625 000
5	Dazmol	Dona	3	580 000	1 710 000
	J a m i :	40			75 865 000
Tikuvchilik mahsulotlari sotib olish:
1	oddiy qaychi	Dona	2	50 000	100 000
2	Qaychi bichuv	Dona	2	200 000	400 000
3	Mel	Dona	1	500	500
4	metr	Dona	2	2 000	2 000
5	Ignalar	Pachka	1	4 000	64000
	J a m i :		7		508 500

V.TADBIRKORNING TIKUVCHILIK BILAN SHUG‘ULLANISH JOYI

Tadbirkorning tikuvchilik bilan shug‘ullanishi uchun joyi Farg`ona viloyati, Quva tumani Tolmozor shaxarchasi 137-uyda amalga oshiriladi.

VI.MUXANDISLIK KOMMUNIKATSIYALARI BILAN TA’MINLANGANLIGI

Tadbirkorning tikuvchilik rivojlantirish uchun hamma sharoitlarga ega va injenerlik kommunikatsiyalari bilan ta’minlangan, jumladan:

• 
  Elektroenergiya ta’minot - mavjud.
  

VII.ISHLAB CHIQARISH PROGRAMMASI

Tadbirkorning yillik ishlab chiqarish rejasini quyidagicha belgilaydi:

• 
  Bir yillik ish kunlari - 300 kun;
  
• 
  Ish rejimi - 1 smena
  

3-jadval

Tikuvchilik xizmatlari ko’rsatish bo’yicha:

(1 yilda 300 kun)

	Xizmat turi	O’lchov birligi	Miqdori			Narxi			Jami
			1 kun da	1 oyda	1 yilda	1 kun da	1 oyda	1 yilda
1	Qiz bolalar ko’ylagi tikish	Dona	770	18 480	231 000	16 940 000	40 656 000	5 082 000 000	5 082 000 000

VIII.MAHSULOTLARGA BO’LGAN TALAB, TAKLIF VA

EHTIYOJ BOZORI

Bozor iqtisodiyoti sharoitida kichik biznes sub’ektlarining ishlab chiqarayotgan mahsulotlari hajmi yildan-yilga ortib bormoqda, shu jumladan, tikuvchilikka bo’lgan talab doimiy yuqori va barqarordir.

Asosiy iste’molchilar quyidagilar:

• 
  Farg’ona shahri aholisi;
  
• 
  Quva tumani.
  

“Malika” xususiy korxonasi SWOT taxlili

Korxonaning kuchli tomonlari-S

(Strengths of enterprise) – bu korxonaning bozordagi boshqa raqobatdosh korxonalarga nisbatan ustunliklaridan:

• 
  Raqobatchilar o`rtasida mahsulot narxi pastligi, mahsulot xamyonbopligi;
  
• 
  Mavsumiyligi.
  
• 
  Sifat darajasi - tabiiy ipak mahsulotidan foydalanganligi. Korxonaning kuchli tomonlariga quyidagi omillarni kiritish mumkin: katta ilmiy texnik-tajribalar, zamonaviy texnologiyalar, xodimlarning yuqori malakasi , yuqori sifatli mahsulotlar.
  

Korxonaning kuchsiz tomonlari-W

(Weakness of enterprise) –bu korxona tomonidan boshqarilishi zarur bo’lgan, lekin ularga ta’sir o’tkazish imkoniyati mavjud bo’lmagan korxona ichki omillarni hisobga oluvchi jadval ko’rsatkichidir.

Iste’molchilarni yangi mahsulotga ya’ni bizni ishlab chiqargan mahsulot tog’risida yetarlicha ma’lumotga ega emasligi;(reklama)

Sotish yoki yetkazib berishdagi kamchiliklar;

Xodimlarimizni yuqori amaliy malakaga ega emasligi;(chet el malakasi)

Imkoniyatlar-O

( Opportunities) – korxonaning bozordagi faoliyatidan oladigan afzalliklarini ifodalovchi omillarni aks ettiradigan jadval ko’rsatkichidir. SWOT analizda faqat bozordagi imkoniyatlar emas , balki bozordan tashqaridagi imkoniyatlar hisobga olinadi

1. Soxaga ajratilishi mumkin bo’lgan investitsiyaning yetarliligi;

2. Banklardagi imtiyozli va zoq muddatli kreditlar berilishi;

3. Mahsulot xilma-xilligi , mavsumiyligi.

Taxdidlar-T

(Threats) – bu korxona tomonidan umuman ta’sir o’tkazish imkoniyatlari yo’q bo’lgan omillarni hisobga oluvchi jadval ko’rsatkichidir. Bozor xatarlariga quyidagilarni kiritish mumkin: bozorga yangi raqobatchilarning kirib kelishi, soliq stavkalarining o’sishi, iste’molchilar didining o’zgarishi va boshqalar kiradi.

1. 
   Yangi soliqlarni kiritilishi yoki soliq stavkalari o’zgarishi ;
   
2. 
   Bojxona bojlaridagi o’zgarishlar.
   

ix. Ishlab chiQarishni tashkil qilish

Ishlab chiqarish jarayoni

Bog’cha yoshidagi qiz bolalar ko’ylagini ishlab chiqarish texnologik jarayoni quyidagilardan iborat.

• 
  Materiallarni bichishga taxlash
  
• 
  bichish
  
• 
  tikish
  
• 
  so'ngi ishlov berish
  
• 
  tayyor mahsulotning sifatini tekshirish
  
• 
  saqlash va tayyor mahsulotni iste’molchilarga jo`natish.
  

X.TADBIRKORNING YILLIK XIZMAT ISHLAB CHIQARISH

DASTURI

Mahsulot tannarxi hisobi

Mahsulot tannarxi hisoblashda xar bir mahsulotni sotishdan tushadigan oylik daromaddagi shu mahsulotning foiz hisobidagi ulushiga mutanosib ravishda hisoblangan.

Quyidagi jadvallarda xar bir ishlab chiqariladigan mahsulotning tannarxi hisobi va sotish bahosi keltirilgan.

5-jadval

1 dona mahsulotning kalkulatsiyasi

№	Nomi	Birligi	Sarfi	Narxi(so`m)	Miqdori(so`m)
1	Material	Dona	1	15 900	so’m
	Amortizatsiya	Dona	1	65.7	so’m
	Ish xaqqi	1	1	1662	so’m
	Elektr energiya	kv	1	32	so’m
	Boshqa xarajatlar			660	so’m
	Jami			18 320	so’m
	Foyda 20%			5 026	so’m
	Sotilish narxi	1	1	30 158	so’m
1	Materiallar mato qotirma tugma ip mel jami	1 Metr Metr Dona G`altak Dona	0.6 2 1	14000 3 500 500	8400 7 000 500 15900

AMORTIZATSIYA

75 865 000÷5=15 173 000 so’m

770×300=231 000 so’m

156 173 000/231 000=65.7 so’m

Loyiha tashabbuskori balansida ijara binosi bo`lganligi uchun ijara oluvchi amortizatsiya ajratmasini to`laydi. Soliq kodeksida bino va inshoatlar uchun amortizatsiya chegirmasi miqdori 5% belgilangan, asbob uskunalar uchun amortizatsiya chegirmasi miqdori 15% belgilansa. Yillik amortizatsiya chegirmasi so’mmasi 15 173 000 so’mni tashkil etadi. Jami yillik amortizatsiya chegirmasi so’mmasi 15 173 000 so’mni tashkil etadi.

1 dona bog’cha yoshidagi qiz bolalar ko’ylagi uchun amortizatsiya chegirmasi xarajati 65.7 so’mga teng.

XI. TADBIRKORNING FAOLIYATI DAVOMIDA KUTILAYOTGAN XARAJATLAR

Tadbirkorning tikuvchilikni rivojlantirish jarayonida quyidagi xarajatlar ko’zda tutilgan:

tikuv mashinalari va tikuvchilik mahsulotlarini sotib olish xarajatlari;

amortizatsiya;

ish xaqqiga sarflanadigan xarajatlar;

kommunal to’lovlari;

marketing xarajatlari;

ko’zda tutilmagan xarajatlar.

DIREKTOR

ISH BOSHQARUVCHI



TIKUVCHI VA BICHUVCHILAR

1-rasm. Korxona boshqaruv strukturasi.

6-jadval

ISH HAQQIGA SARFLANADIGAN XARAJATLAR

№	Lavozimi	Soni	Oylik maoshi so’m	Jami oylik maoshi so’m	Yillik maosh so’m	Ijtimoiy sug'urta.t 12%
1	Direktor	1	4 000 000	4 000 000	48 000 000	5 760 000
2	Hisobchi	1	1 200 000	1 200 000	14 400 000	1 728 000
3	Texnolog	1	1 500 000	1 500 000	18 000 000	2 160 000
4	Qorovul	1	1 000 000	1 000 000	12 000 000	1 440 000
5	Asosiy ishchilar	25	1 176 000	29 400 000	352 800 000	42 336 000
	Jami	29	8 876 000	37 100 000	445 200 000	53 424 000

7-jadval

KOMMUNAL TO’LOVLAR

Yillar	Resurs nomi	O`lchov birligi	Kunlik me’yoriy sarf	Oylik sarf	Yillik sarf	Narxi	So’mmasi
1 yil	Elektro energiya	kVt	52	1 248	15 600	450	7 020 000
Jami		X

8-jadval

MARKETING XARAJATLARI

№	Nomi	1-yilda	Jami:
1	Marketolog	14 400 000	1 200 000

9-jadval

TO’LIQ BO’LADIGAN XARAJATLAR

№	Nomi	1-oyda	1-yilda
1	Tikuvchilik maxsulotlarini sotib olish	352 660 000	4 231 920 000
2	Ish xaqqi xarajatlari	1 279 310	15 351 724
3	Kommunal to’lovlari	585 000	7 020 000
4	Marketing xarajatlari	1 200 000	14 400 000
5	Ko’zda tutilmagan xarajatlar	16 666	200 000
6	Ijara xarajatlari	882 000	10 584 000
7	Amortizatsiya	6 322 083	75 856 000
	Jami	362 945 059	4 355 340 724

10-jadval

PUL OQIMLARI TO’G‘RISIDA HISOBOT

№	Nomi	1-oyda	1-yilda
1	Xizmatdan tushgan mablag’	406 560 000	5 082 000 000
2	To’liq bo’ladigan xarajatlar	362 945 059	4 355 340 724
3	Foyda	60 555 000	726 659 276
4	Soliq to’lovlari	3 633 296	43 599 556
5	Sof foyda	56 921 643	683 059 720

Xulosa

Ushbu taklif qilinayotgan biznes rejani taqdim qilishdan avval loyiha tashabbuskori tomonidan Farg’ona shaxar tikuvchilik mahsulotlari bozoridagi axvol, loyihani amalga oshirishda ta’sir ko`rsatadigan barcha faktorlarni e’tiborga olib taxlil qilindi, xamda keltirilgan moliyaviy ko`rsatkichlar natijalari, tikuvchilik mahsulotlarini kichik xajmda ishlab chiqarishni tashkillashtirishning butun programmasini taxlil qilish , ichki bozordagi sharoitni, birinchi navbatda xom-ashyoni yetkazib berish, korxonalar tomonidan bo`ladigan raqobatni, ishlab chiqarishda bo’lishi mumkin bo`lgan xatarlarni oldini olish va qilingan taxlil natijasida loyihani amalga oshirishda loyiha tashabbuskori tomonidan ko`rsatilgan barcha tadbirlarning samaraliligi va xayotiyligi to`g`risida xulosa qilindi xamda Respublikamizda olib borilayotgan iqtisodiy isloxotlarga o`z ulushini qo`shishga imkon yaratildi.

Loyihada umumiy 4 309 175 500 so’mlik mablag’ ajratildi. Loyihada umumiy yiliga 726 659 276 so’mlik foyda bo`lib, shundan soliq to`lovlari uchun 43 599 556 so’m summa ajratildi. Korxona jami yiliga 683 059 720 so’m sof foyda bilan yil yakunidan chiqdi.

Biznes rejani tuzuvchi: _______________ Toxirova Xurshidaxon


Umumiy xulosa va takliflar.

“Menejment" kafedrasi tomonidan berilgan - "Bog’cha yoshidagi qiz bolalar ko’ylagini ishlab chiqarishga ixtisoslashgan tikuv sexini biznes reja" mavzusi bo`yicha kurs ishi bajarildi.

Muhandis konstruktorlik qismida O`zbekiston iqlim sharoitidan kelib chiqqan holda model va uning xususiyatlariga to`g`ri keladigan paxta tolali . Maxsus bo`limda berilgan mavzu bo`yicha kurs ishi bajarildi. Bunda uch xil metodika bo`yicha asos konstruksiya o`rganilib, ularning xususiyatlari taxlil qilindi. Shundan so`ng maxsus bo`lim natijalariga asoslanib SNIISHP metodikasi bo`yicha konstruksiya qurildi va model konstruksiyasi ishlab chiqildi. Ishchi xujjatlar tuzilib yangi model andozalari tayyorlandi va gazlama sarflash normasi hisoblandi.

Texnologik bo`limda dastlab loyihalanayotgan komplekt va material xususiyatlariga to`g`ri keladigan zamonaviy asbob-uskuna va tikish usuli tanlandi. Ishlov berish usullari qirqimlarda ko`rsatildi. Tikuv sexi loyihalanib ish o`rinlari joylashtirilib chiqildi.

Ishni bajarish natijasida yuqori texnika - iqtisodiy ko`rsatkichlarga erishildi. Mahsulotlarining sifati va uning raqobatbardoshligi ishlab chiqildi.

Mahsulot sifati sanoat ishlab-chiqarish xo`jalik faoliyatining asosiy, eng muhim ko`rsatkichlaridan biri hisoblanadi. Mahsulot sifati mahsulotning iste`mol xususiyatlari majmui bo`lib, uning xalq xo`jaligi va aholining muayyan ehtiyojlariga yaroqliligini ifodalaydi.

Mahsulot sifati tayyorlangan mahsulotning mustaqilligi, qulayligi, ishonchliligi, chidamliligi, tejamkorligi, go`zalligi va boshqa bir qator xususiyatlari bilan belgilanadi. Shu sababli mahsulot sifatini yaxshilash jamiyatga juda katta samara keltiradi: mablag`larni tejaydi, tannarxni kamaytirish, foydani ko`paytirish va shu asosida mamlakat xazinasini to`ldirishga imkon beradi.

Mahsulot sifatini yaxshilash va uning raqobatbardoshliligini ta`minlash davlat siyosatining eng muhim muammolaridan biri hisoblanadi. Shu sababli Oliy Majlis qonunlarida, Prezident farmonlarida va hukumat qarorlarida mahsulot va ish sifatini oshirishga alohida e`tibor berilib, ularda barcha turdagi mahsulotlarning texnik darajasi, tejamliligi va sifati oshirilsin deyiladi, yangi o`zlashtiriladigan mahsulotlar o`zining sifat va texnik-iqtisodiy xarakteristikalari ji’atidan jahon fan-texnika va texnologiyasi erishgan ilg`or yutuqlarga mos boshqa bir qator ko`rsatmalar berilgan.

Mahsulot sifati muammosiga tegishli masalalardan biri standartlashtirishdir. Yana bir muhim masala - sertifikatlashtirishdir. Bu ikki faoliyat fan-texnika, amaliy tajribalarning oxirgi yutuqlariga tayangan holda ishlab chiqarish rivojiga juda katta ta`sir ko`rsatadi.

Mahsulot sifati oshirilishini attestatsiya qilish va rag`batlantirish alohida ahamiyat kasb etadi. Mahsulot sifatini moddiy rag`batlantirishda mahsulotning bir me`yorda ishlab chiqarilishi ko`rsatkich sifatida e`tiborga olinishi lozim. Ishlab chiqarish jarayonini modernizatsiyalashtirish hamda takomillashtirish uchun barcha shart-sharoitlar yaratilgan bo’lib, hozirda mamlakatimiz ishlab chiqarishning barcha jabhalarida rivojlanib yutuqlarga erishmoqda.

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. 
   O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti SH.Mirziyoyevning “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida” gi 2017 yil 7 fevraldagi PF -1947-sonli Farmoni “Xalq so‘zi” gazetasi 2017 yil 8-fevral, 28-soni.
   
2. 
   Mirziyoyev SH.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag‘ishlangan majlisidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. Xalq so‘zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, №11.
   

3.O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoni. №PF – 3665. 05.11.2005 y. “Tadbirkorlik subyektlarini tekshirishni yanada qisqartirish va uning tizimini takomillashtirish chora – tadbirlari to`g`risida”.

4. Salayev. S. "Tadbirkorlik asoslari" T,2012

5. Abdullayev.A .“Kichik biznesni boshqarish"T, 2003

6. Soliyev.A.Buzrukxo’jayev.B. “Marketing darslik” T,2010 7. Komilova.G. Hamraeva .K. “Tikuv buyumlarini konstruksiyalash”. T. Moliya, 2003 – yil. 8. M.SH.Jabborova. “Tikuvchilik texnologiyasi” T., O`zbekiston, 1994 yil