Iqtisodiyotda axborot komplekslarida tizimlashtirish jarayonlari juda

1-topshiriq

Iqtisodiyotda axborot komplekslarida tizimlashtirish jarayonlari juda

samarali hisoblanadi. Buni misoli ta’riqasida iqtisodiy sohani avtomatlashtirish

jarayonida ko’rishimiz mumkin. Axborot komplekslarida tizim tuchunchasi, uning

xusuriatlari, turlari va ko’llash tamoyillarini o’rganishdan oldin unda ta’rif

berishimiz lozim. O‘rganilayotgan fan sohasini aks ettiruvchi ham umumiy, ham

ayrim xususiyatlarga ega bo‘lgan tizimning ko‘plab tushuncha va ta’riflari mavjud.

Tizim deganda elementlari orasidagi va ularning xususiyatlari o‘rtasidagi

aloqalar majmuiga ega bo‘lgan, ya’ni bir-biriga chambarchas bog‘langan

qismlardan iborat bir butun obyektlar majmuasi tushuniladi.

Tizimlar tasnifi. Tizimlarni qiyoslash va farqlash, ularning bir-biriga

o‘xshashlari va farqlilarini ajratish orqali tasniflash amalga oshiriladi.

Tasniflash — bu faqat borliq modeli va uni turli belgilar, ya’ni, kirish va

chiqish jarayonlarining bayoni, ularning kelib chiqishi, boshqaruv turi,

boshqaruvning resurslari bilan ta’minlanganligi va hokazo bo‘yicha amalga

oshirish mumkin. Bizni tizimning kelib chiqishi bo‘yicha tasniflash qiziqtiradi.

Sun’iy tizimlar — bu inson tomonidan yaratilgan tizimlardir.

Tabiiy tizimlar bu tabiatda yoki jamiyatda inson ishtirokisiz yuzaga kelgan

tizimlar.

Aralash tizimlar tabiiy va sun’iy tizimlarni o‘z ichiga oladi.

Ergonomik tizimlar — bu, «mashina — inson — operator» majmui.

Biotexnik tizimlar — tirik organizmlar va texnik qurilmalar kiradigan

tizimlardir.

Tashkiliy tizimlar — bu, zaruriy vositalar bilan jihozlangan kishilaTizimlar tasnifi. Tizimlarni qiyoslash va farqlash, ularning bir-biriga .

o‘xshashlari va farqlilarini ajratish orqali tasniflash amalga oshiriladi.

Tasniflash — bu faqat borliq modeli va uni turli belgilar, ya’ni, kirish va

chiqish jarayonlarining bayoni, ularning kelib chiqishi, boshqaruv turi,

boshqaruvning resurslari bilan ta’minlanganligi va hokazo bo‘yicha amalga

oshirish mumkin. Bizni tizimning kelib chiqishi bo‘yicha tasniflash qiziqtiradi.

Sun’iy tizimlar — bu inson tomonidan yaratilgan tizimlardir.

Tabiiy tizimlar bu tabiatda yoki jamiyatda inson ishtirokisiz yuzaga kelgan

tizimlar.

Aralash tizimlar tabiiy va sun’iy tizimlarni o‘z ichiga oladi.

Ergonomik tizimlar — bu, «mashina — inson — operator» majmui.

Biotexnik tizimlar — tirik organizmlar va texnik qurilmalar kiradigan

tizimlardir.

Tashkiliy tizimlar — bu, zaruriy vositalar bilan jihozlangan kishilaelementlari bilan moddiy va axborot jihatdan o‘zaro ta’sirini tashkil etish talab

etiladi.

Uchinchi o‘ziga xoslik - tashkiliy tizimlarning uzluksiz rivojlanishini o‘z

ichiga oladi, u yangi ehtiyojlar paydo bo‘lishi, bu ehtiyojlarni tashqi va ichki

shart-sharoit hamda o‘zgarishlar bilan bog‘liq holda qondirish yo‘llarini

takomillashtirishdan iborat. Oqibatda, obyektlar tarmoqlari doimiy o‘zgaradi,

uning elementlari o‘rtasida yanga aloqalar paydo bo‘ladi. Shuningdek, ham

alohida obyekt, ham umuman tizim sifatida boshqarish tizimi o‘zgaradi.

Axborot tizimi deb ma’lumotlarni to‘plash, saqlash, izlash, qayta ishlash

va uzatishning qo‘yilgan maqsadga olib boruvchi vositalari, metodlari va

personalning o‘zaro bog‘liq majmuasiga aytiladi.

O‘zbekiston Respublikasida 2003 yil 11 dekabrda qabul qilingan

“Axborotlashtirish to‘g‘risida”gi Qonunda axborot tizimiga quyidagicha ta’rif

berilgan: «Axborot tizimi - axborotni to‘plash, saqlash, izlash, unga ishlov berish

hamda undan foydalanish imkonini beradigan, tashkiliy jihatdan tartibga solingan

jami axborot resurslari, axborot texnologiyalari va aloqa vositalari».

Demak, axborot tizimi deb qo‘yilgan maqsadga erishish uchun axborotni

to‘plash, saqlash, izlash, unga ishlov berish hamda undan foydalanish imkonini

beradigan, tashkiliy jihatdan tartibga solingan jami axborot resurslari, axborot

texnologiyalari va aloqa vositalari hamda personalning o‘zaro bog‘liq

majmuasiga aytiladi.

Dastlabki axborot tizimlari (AT) o‘tgan asrning 50-yillarida yaratilgan. 60-

yillarda yaratilgan ATlaridan olingan ma’lumotlar turli darajadagi davriy

hisobotlarni yaratishda qo‘llanila boshladi. 70 - 80-yillarda ATlar boshqaruv

nazoratining vositasi sifatida ishlatila boshladi. 80-yillardan boshlab ATlar

axborotlarning strategik manbai sifatida boshqaruvning barcha bo‘g‘inlarida

ishlatila boshlandi

2-topshiriq

SINKVEYN

Mavzu:Avtomatlashtirilgan axborot tizimi

1.Kartochka

2.To’lov kartochkasi

3.Kartochkadan pullar yechildi

4.Elektron pullarni saqlovchi hamyon

5.Karta

3-topshiriq

Ingliz tilidagi Customer Relationship Management so’zlarining bosh harflaridan tashkil topgan bu qisqa atama o’zbek tilida Mijozlar bilan munosabat boshqaruvi, degan ma’noni anglatadi. O’z nomi aytib turganidek, mijozlar bilan munosabatni boshqaradigan tizim sotuvchi va haridor, ishlab chiqaruvchi va iste’molchi, xizmat ko’rsatuvchi va undan foydalanuvchi o’rtasidagi har qanday aloqaga oid ma’lumotlarni boshqaradi.

Mijozlar bilan munosabatni boshqarish tizimi yordamida sotuvchi/ishlab chiqaruvchi/xizmat ko’rsatuvchi tomon quyidagi qulayliklarga ega bo’lishi mumkin:

• 
  Qaysi mahsulotga talab ko’proq bo’layotganini bilish;
  
• 
  Iste’molchi xizmat/mahsulotga qanday munosabatdaligini o’rganish;
  
• 
  Muammolar yechimini xalq qay usulda ko’rayotganini kuzatish;
  
• 
  O’tgan savdolar natijasi bilan tanishish;
  
• 
  Kelajakdagi foydani bashorat qilish;
  
• 
  O’tgan va kelasi xarajatlar/foydalarni solishtirish;
  
• 
  Strategiyani osonlik bilan o’zgartirish;
  
• 
  Hodimlar samaradorligini nazorat qilish;
  
• 
  Iste’molchilar uchun har doim yaqin bo’lish.
  

Ko’rib turganingizdek, yuqoridagi ro’yxatda o’z biznesining muvaffaqiyati uchun harakat qiladigan tadbirkor xohlamaydigan birorta ham band yo’q. Ro’yxat CRM tizimining barcha imkoniyatlarini ochib bera olmasa ham, uning tijorat uchun, har qanday tashkilot faoliyati uchun qanchalar muhimligini ko’rsatib bera oladi.

Customer Relationship Management tizimining iste’molchi/foydalanuvchilar uchun quyidagi qulayliklari bor:

• 
  Mahsulot/xizmat haqida fikrlari o’rganib chiqiladi;
  
• 
  Har bir iste’molchi/mijozning kompaniya faoliyatida o’rni bo’ladi;
  
• 
  Xizmat ko’rsatish sifati yaxshilanadi;
  
• 
  Har bir foydalanuvchi o’z so’roviga javob oladi;
  
• 
  Xizmatlar sifati yaxshilanayotganini his qiladi.