Isbilermenlik xizmeti, onin’ tiykarg’i belgileri ha’m waziypalari

3.O’zbekistanda kishi biznes ha’m isbilermenlik statistikasi.
O’zbekistanda 2019-jil kishi biznes ha’m isbilermenlik jalpi ishki o’nimdegi u’lesi 53,3% ya’ki 119301 mlrd suwmdi quradi.Kishi bizneste jumis penen ba’ntlik 62% ko’birek bo’legi jeke ta’rtiptegi isbilermenlik penen ba’nt bolsa, tek g’ana 16% kishi ka’rxana ha’m mikrofirmalarg’a tuwri keledi.Kishi ka’rxanalardin’ ba’ntlik pa’s da’rejeleri Navoiy(11.3%) Qashqadaryo (12.4%) ha’m Tashkent wa’layati (13.3%) tuwri kelmekte.
Ma’mlekette jumis penen ba’nt xaliq 78.3% kishi biznes ha’m isbilermenlikte ha’reket etpekte, bul ko’rsetkish 2000 jilda 49.7% edi. Usi ko’rsetkishler tarmaqlar kesiminde ko’rip shig’ar ekenbiz 9.1% kishi biznes isbilermenlik subyektleri awil xojalig’inda 20.9% sanaatta, 11% qurilista, 34% sawda ha’m uliwma awqatlaniwda, 5.2% ju’k tasiw ha’m 19,7% basqa jo’nelislerde ha’reketlenip atirg’anin ko’riwimizge boladi.
Kishi biznes ha’m isbilermenliktin’ sanaat o’nimlerin islep shig’ariwdag’I u’lesi 2000-jilda 12.9% bolg’an bolsa 2019jilda bul ko’rsetkish 43.5% quradi awil-xojalig’inda 99%ti qurilis jo’nelisinde 65.1% sawda aylanbasinda 88.4%di qurag’an. Kishi biznes ha’m isbilermenlik eksporttag’I u’lesi 27%ti, importda 50%ti Investitsiya bolsa 32% quradi.
Wa’layatdi ko’retug’in bolsaq isbilermenlik subyektlerinin’ sanaattag’i u’lesin ko’retin bolsaq Tashkent qalasinda 71.3%, Namangan wa’ayatinda 68.4%, Jizzax wa’layati ha’m 61.3% ha’m Samarqand wa’layatinda 55.3% Tashkent wa’laytinda 29.6% Qashqodaryo wa’layatinda 23.1% Navoiy wa’layatinda 18.8% ha’m Qaraqalpaqstan Respubliksainda 18% qurag’an.

4.O’zbekistanda isbilermenlikti rawajlandiriw ushin qarar ha’m nizamlar. Isbilermenlikti baslaw ushin berilgen imkaniyatlar.
Ekonomikada isbilermenliktin’ orni u’lkenli ekenligi belgili. Sebebi, bazardin’ mol-ko’lligi ko’p ta’repten isbilermenlikke baylanisli. Sonliqtan O’zbekistandada isbilermenlikke qaratilg’an ilajlar ken’nen alip barilmaqta.
O’zbekistan Respublikasinda kishi biznes ha’m isbilermenlik rawajlaniwdag’i bar bolg’an mashqalalardin’ sheshimin tabiw, 2007-2015 jillarda rawajlandiriwdin’ parametirlerin ta’miyinlew , bul jo’neliste isbilermenlik aktivligin aniqlaw ha’m olar shara-ilajlardi belgilewdi talap etti.Isbilermenlik subyektlerinin’ huquqlarin qorg’ap qoyilg’an.

O’zbekistan Respublikasi birinshi Prezidentinin’ 2016-jil 5-oktyabrdegi “Isbilermenlik ha’reketinnin’ jedel rawajlaniwin ta’miyinlewge, menshik mu’lkti ha’r ta’repleme qorg’awg’a ha’m isbilermenlik sapasin jaqsilawg’a baylanisli qosimsha shara-ilajlar haqqindag’i qarari.

O’zbekistan Respublikasi Predentinin’ 2017-jil 17-avgustdan Isbilermenlik ha’reketin rawajlandiriwdi qollap-quwwalaw ma’mleketlik fondi sho’lkemlestiriw haqqindag’i qarar.

O’zbekistanda kishi biznes ha’m isbilermenlik subyektlerin ha’reketin rejeden tisqari tekseriw biykar qilindi, sonin’ menen birinshi ma’rte islegen finansliq-xojaliq huquqbuzarliq ushin isbilermenlik subyektleri mamuriy ja’riymalardin’ barliq tu’rlerinen azat etilgen. Respublikanin’ barliq jerlerinde isbilermenlik subyektlerine ma’mleket xizmetin ko’rsetiwshi “Davlat xizmatlari agentligi” xizmeti boyinsha ha’reketlenetin oraylarda isbilermenlikti qollap quwwatlawshi oraylar sho’lkemlestirilgen. Isbilermenlik ha’reketin endi baslag’an subyektler ushin o’zlerinin’ biznes rejelerin du’ziw , huquqiy ha’m a’meliy ko’mek beriw, sonin’ menen ha’reketi ushin za’ru’r mag’luwmatlar aliwi ushin “biznes-inkubator”lar sho’lkemlestirilgen.

Respublika boyinsha isbilermenlerge biznes ju’ritiw boyinsha oqiw kurslari, menshiklestirilgen obyektler bazasinda o’z jumislarin a’melge asiriw, 5 jil mu’ddetge 0 stavkada ijara tiykarinda jer maydanlarin ajratiw arqali jas isbilermenler ushin klaster sho’lkemlestirildi.
Sonin’ menen birge bugingi ku’nde isbilermenlikti rawajlandiriw agentligi ha’m mutassadiler ta’repinen ma’mleketimiz bassishisi Sh.M.Mirziyoev tapsirmasi menen biznesge servis xizmet ko’rsetiw, kasipke, isbilermenlikke oqitiw, en jaqsi jumis ideyalarg’a 10mln summag’ a shekem grant ajratiw ushin xizmet qilatin Mobile programma konsepsiyasi jaratilmaqta.