Иш, энегрия, Қувват

 
1-машқ. СТАНЦИОН 
ПСИХРОМЕТРНИ ЎРГАНИШ . 
Бу психрометр махсус штативга вертикал 
ҳолатда психрометрик будкада бир-бирига яқин жойлаштирилган иккита бир хил психрометрик 
термометрдан ташкил топган. Термометрлар 1 та бўлимининг қиймати 0,2
0
С. Иккала 
термометрларнинг резервуари ўлчамлари ва шакллари, иссиқлик сиғимлари, шкалалари чегараси 
ҳам бир хил бўлади. 
Чап томондаги термометрни одатда қуруқ, ўнг томондагини эса ҳўлланган термометр деб 
аташ қабул қилинган. Ҳўлланган термометрнинг резервуари батист бир учи билан зич қилиб 
ўралган, батистнинг иккинчи учи дистилланган сув қуйилган стаканчага туширилган. Стаканча 
штативга маҳкамланган сим ҳалқанинг ичига туширилиб ўрнатилади. Сувни тоза ҳолда сақлаш 
учун стаканчанинг усти шиша ёки рух қопқоқ билан ёпилади, қопқоқда батистни сувга 
туширишга мўлжалланган тешик бор. 
Кузатиш жараёнида ишончли маълумотлар олиш учун батистни тўғрилаб ўраш ва унинг 
тозалигини кузатиб бориш лозим. Психрометрларда 15 минут мобайнида сувни 7-8 см гача 
баландликка кўтарадиган батист ишлатилади. 
Станцион психрометр билан кузатиш олиб боришда термометр резервуарига ўралган 
батистнинг яхши ҳўлланган бўлишига эришиш учун стаканнинг ҳалқали гардишигача доимо сув 
бўлишини таъминлаш лозим.
Термометрлар бўйича ҳисобларни тез бажариш керак, акс ҳолда кузатувчининг термометр 
олдида кўпроқ туриб қолиши кўрсатишларни бузади. Кузатишларда иккала термометр
кўрсатишлари 0,1
0
С аниқликда ҳисоб
қилинади ва ёзилади.Психрометр Билан 
ўлчаш ҳаво температурасининг 0
0
С дан юқори исталган қийматида, ҳавонинг 0
0
С дан паст 
температураларида эса фақат -10
0
С гача олиб борилади, чунки бундай паст температураларда 
ўлчаш натижалари ноаниқ бўлади. Ҳаво температураси 0
0
С дан паст бўлганда батист термометр 
резервуаридан 2-3 мм пастдан қирқилади ва ўлчаш бошланишидан 30 минут олдин стакандаги 
сувга ҳўлланади. Ҳўл термометрнинг кўрсатиши 0
0
С дан 2-3
0
С ошгач стакандан олиб қўйилади 
(бунда батистдаги муз эрийди). (Чизма-1) Ҳаво намлиги қуруқ ва ҳўл термометрларнинг 
кўрсатишлари бўйича ҳисоб қилинади. Амалий ишларда ҳаво намлиги ни ҳисоблашни 
тезлаштириш учун махсус психрометрик жадваллардан фойдаланилади. 1981 йили 
«Гидрометеоиздат» нашриёти чоп этган «Психрометрик жадваллар» даги маълумотлар ҳаво 
намлигининг барча характеристикалари: сув буғининг ҳақиқий эластиклиги е, нисбий намлик 
f, шудринг нуқтаси t
d
ва намлик дефицити d ларни тайёр ҳолда олишга имкон беради. 
Психрометрик жадваллар ҳаво босими 1000 мб учун тузилган. Агар ўлчаш вақтида ҳавонинг 
босими 1000 мб дан ортиқ ёки кам бўлса, у ҳолда ҳаво намлигини характерловчи катталик