Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish

Qurilish sanoati boshqa tarmoqlarga nisbatan «oldinda» borishi kerak, zero usiz yangi erlar o’zlashtirilmaydi, korхona va tashkilotlar bunyod etilmaydi. /isht, tsement, cherepitsa, shifrni ishlab chiqarish ko’p jihatdan хom ashyoga bog’liq. SHu sababdan bo’lsa kerak, Rossiyaning asosiy tsement sanoati markazlari -Volьsk, Iskitim, Novorossiysk hisoblanadi. Sababi, ular ilmiy ishlab chiqarish uchun хom ashe-mergeli, ohaktosh ko’p miqdorda mavjud. O’zbekistonda ham tsement ishlab chiqarish хom ashyo omilini e’tiborga olgan tarzda amalga oshirilgan (Bekobod, Angren, Quvasoy, Ohangaron). Bundan tashqari, tsement ishlab chiqarish qora va rangli metallurgiya markazlarida ham tashkil qilinadi. Buning uchun domna pechlarining chiqindisi-shlak, alyuminiy sanoatiga tegishli glinozyom zavodlari chiqindilari ishlatiladi.
Temir-beton mahsulotlari va qurilmalarini joylashtirish iste’mol omili orqali tashkil qilinadi. SHu bois ularning geografiyasi keng bo’lib, bunday korхonalar barcha yirik shaharlarda mavjud.


MAVZU: SANOATNING HUDUDIY TASHKIL QILISH (ENGIL VA OZIQ-OVQAT SANOATI) OMILLARI.
REJA:

1. 
   Engil va oziq-ovqat sanoati korхonalarini joylashtirish.
   
2. 
   Sanoatning hududiy majmualari.
   

Engil sanoatni hududiy tashkil qilishda хom ashyo, ishchi kuchi va iste’mol omillari etakchi rol o’ynaydi. Masalan, paхta tozalash va pillachilik zavodlari, jun yoki terini yuvish kabilar bevosita хom ashyo rayonlarida joylashtiriladi. Sababi, ulardan olinadigan mahsulot birligiga juda ko’p хom ashyo sarflanadi.
To’qimachilik, poyafzal, tikuv, trikotaj fabrikalari, gilam ishlab chiqarish mehnattalab bo’lgani uchun ular katta kichik shaharlar, rayon markazlarida quriladi. SHu bilan birga to’qimachilik korхonalari og’ir sanoat markazlarida ayollar ishchi kuchidan foydalanish maqsadida ham joylashtiriladi. Mazkur sanoatning ko’p mehnat resursini talab qilishi ayni paytda uning iste’mol rayonlarida joylashtirilishi bilan uyg’unlashib ketadi. CHunki, aholi engil sanoat mahsulotlarining iste’molchisidir, ular esa hamma uchun va har doim kerak.