“Ishlab chiqarishda boshqaruv” fakulteti 45-15 guruh talabasi Umaraliyev Zohidjonning “Pul-kredit va banklar” fanidan tayyorlagan Mustaqil ishi

Инновацион жараёнинг “push” модели
ИТТКИ (НИКОР) га қанчалик кўп маблағ қўйилса, янги турдаги маҳсулотлар шунчалик кўп пайдо бўлади. Бундай стратегия “Ишонч стратегияси” деган ном олган: яхши кишиларни ёлланг, уларни мумкин бўлган ресурсларнинг энг яхшилари билан таъминланг ва уларни ўз холича қолдиринг. Бошқача айтганда, бундай ёндашувни, “push” (инглизчадан”мадад бериш” ёки туртки) инновацион ривожланиш модели, деб аташ мумкин.
Бозор талаби камдан-кам ҳолларда инновацияларга туртки беради. Экспертлар хулосасига кўра, инновациялар манбалари қуйдагилар: 60% и бозор талабидан келиб чиқади, яъни буюртмачилар томонидан аниқланади; 25 % и технологияга; 15 % и ноаниқ манбаларга (ички фирма ёки тадқиқотчиларга) боғлиқ.
Инновацион жараённинг сабабларини изоҳловчи иккинчи модели “бозор талаби босими” (pull-инглизчадан “тортиш” яьни бозор талабидан-фанга) моделидир
Бозор босими модели (маркетpull)
Бозор талаби
Ривожланиш
Ишлаб чиқариш
Сотиш
Иккинчи гипотезага кўра, инновацион фаолиятни амалга оширишнинг, бирламчи сабаби, иқтисодий шарт-шароитлар, энг аввало бозор омиллари ҳисобланади.
Инновацион жараённинг интерфаол модели инновацион жараён кўпроқ анча мураккаб ночизиқли характер касб этишини билдиради ва у инновацион ғоя манбаи, мантиқан ҳам технологик ривожланиши, ҳам потенциал бозор ҳисобланишини. Мантиқан бу инновация илмий тадқиқот босқичини четлаб тўғридан-тўғри яратилиши мумкинлигини билдиради.
Инновацион жараённинг интерфаол модели
Интерфаол моделнинг асосий фарқлантирувчи (чизиқли моделдан) белгилари
Биринчидан, янги ғоялар инновацион жараённинг барча босқичларида юзага чиқиб ишлаб чиқаришга жорий қилиниши мумкин, яъни фундаментал тадқиқот ягона ҳаракатлантирувчи куч сифатида қаралмайди.
Иккинчидан, инновацион жараён босқичлари ўртасида “қайтма-қайт боғлиқлик занжиридир унинг таркиб (элемент)ларини боғловчи алоқаларининг сифат жиҳатдан янги турлари вужудга келиши мумкин. Жумладан, мазкур модел доирасида бир вақтда (параллел) янги маҳсулотни лойиҳалаш, маркетинг ва ишлаб чиқаришга йўл қўйилиши мумкин. Қайтма-қайт боғлиқликнинг хусусияти шундаки, у нафақат тизим ичида ўз ўрнига эга бўлади, балки ташқи муҳитлар бозор, истеъмолчи, ҳамда бошқа иқтисодий субъектлар билан боғланади.